Vetitë e udhëheqësit

Një dimension tjetër i zgjuarsisë profetike të Profetit Muhamed (s.a.s.) është edhe zgjidhja fare lehtësisht e problemeve të çdo fushe të dala para, gjë që, gjithashtu, është një nga provat që dëshmojnë për profetësinë e tij.

Për një administrues dhe udhëheqës ekzistojnë disa veçori të rëndësishme, një pjesë të të cilave mund t'i radhisim kështu:

1. Asnjë nga mesazhet e paraqitura nga udhëheqësi nuk duhet të bien në kundërshtim me jetën: ai vetë duhet të jetë i sigurtë mbi vlefshmërinë e tyre për çastin, edhe për të ardhmen.

Ashtu siç njeriu që e sheh me sytë e vet një ngjarje dhe pastaj e tregon atë pa u drojtur e pa u lëkundur aspak, pa pasur frikë se mos e përgënjeshtrojnë, sepse është i sigurtë për çfarë thotë, pasi i ka parë me sytë e vet, ashtu dhe udhëheqësi duhet të jetë po aq i sigurtë për mesazhet që paraqet dhe propozon, dhe duhet të besojë në drejtësinë e tyre më me vendosmëri sesa për një ngjarje, që e ka parë me sytë e vet! Ndërkaq, për suksesin e tij kjo është e pamjaftueshme; mesazhet e tij nuk duhet të bien në kundërshtim me jetën. Kjo do të thotë që mesazhet e tij duhet të përputhen me ligjet e jetës dhe të mos pengohen nga rrjedhat e saj, përkundrazi, të kenë aftësinë për të përfituar prej tyre.

2. Udhëheqësi duhet të jetë këmbëngulës në kumtimin e mesazheve dhe çështjes së tij. Veçanërisht ai duhet t'ia kushtojë kohën më të madhe përgatitjes së elementit njeri, duhet të merret vazhdimisht me njeriun dhe, në veprimtarinë e tij kultura duhet ta ruajë gjithmonë peshën e saj.

3. Udhëheqësi duhet ta njohë mirë kuadrin e ekipit të tij. Ai duhet të dijë mirë se kë do të bëjë përgjegjës dhe për çfarë, ç'do të presë nga secili dhe në ç'masë, ç'punë do t'i besojë dhe dorëzojë dikujt ose kujt duhet t'ia besojë dhe dorëzojë një punë të caktuar. Krahas kësaj, ai duhet ta rregullojë në atë mënyrë ecurinë e punëve që ka planifikuar, që nga shpejtësia e ecurisë së tyre të mos ndjehet i shqetësuar as njeriu mesatar, as njeriu i aksionit. Në mënyrë të veçantë, udhëheqësi duhet ta ketë krejt të qartë perspektivën e afërt dhe të largët të punëve në mënyrë që plani i punëve të sotme të mos e pengojë zbatimin e punëve të nesërme. Në të kundërt, punët e nesërme me të sotmet do të funksionojnë gjithmonë në dëm të njëra-tjetrës. Udhëheqësi i vërtetë duhet ta përcaktojë edhe situatën e disa viteve më pas, sipas ngjarjeve të zhvilluara në shoqëri, në mënyrë që punët e sotme të mos prishen nga të papriturat e të nesërmes.

4. Udhëheqësi duhet të jetë i gatshëm për t'i zgjidhur të gjitha problemet e ndjekësve të tij. Këto probleme mund të jenë individuale, familjare, administrative, juridike, ekonomike dhe shoqërore. Udhëheqësi duhet t'i zgjidhë këto me mjaft lehtësi.

5. Propozimet, direktivat dhe parimet e parashtruara nga udhëheqësi duhet të jenë gjithmonë të zbatueshme. Udhëheqësi i aftë e i suksesshëm u shmanget gjithmonë propozimeve utopike të pazbatueshme. Në të njëjtën kohë, ai është i pari dhe njeriu shembull dhe model në respektimin dhe zbatimin gjer në hollësi të propozimeve të veta.

Një tjetër veçori me rëndësi është që parimet të cilat përbëjnë qëllimin final të përfytyruar prej udhëheqësit, të mos korrigjohen dhe konsumohen nga koha, por ta ruajnë gjithmonë gjallërinë e tyre në atë mënyrë që njeriu i çdo kohe t'i pranojë, marrë dhe përvetësojë ato sikur të ishin eliksir, t'u gjejë zgjidhje problemeve të veta me to. Kalimi i viteve dhe shekujve nuk duhet t'i ndryshojnë ato, përkundrazi, koha që kalon duhet t'i bëjë ato gjithmonë e më aktuale, efektive e të zbatueshme.

Kur këto veçori që i kërkuam te udhëheqësi i aftë e i suksesshëm e që i radhitëm pjesërisht këtu, merren në tërësi, shihet se udhëheqësi më i suksesshëm i botës ka qenë dhe mbetet zotëruesi i zgjuarsisë së madhe, Profeti Muhamed (s.a.s.)! Ai është i tillë edhe ndaj profetëve të tjerë. Ai është personaliteti i zgjedhur dhe i veçantë, që i pati zotëruar veçoritë, të cilat i përmendëm më sipër, në shkallën më të lartë, i pati trajtuar në shkallën më të lartë dhe i pati përfaqësuar në shkallën më të lartë! Është e pamundur të tregohet një person i dytë si ai!

Kjo e vërtetë që ne e pranojmë si besim, njerëzit e Perëndimit kanë filluar ta zbulojnë sot me anë të kompjuterëve dhe unë, do të gëzohesha nëse zbulimi i tyre do t'i bindte ata dhe të tjerë si ata!

Thelbi i këtij përcaktimi, i konsideruar surprizë sipas disave, është ky: persona të ndryshëm të mëdhenj, bashkë me veçoritë e tyre që i bëjnë të mëdhenj, i janë dhënë një kompjuteri, i cili, në bazë të kritereve të caktuara, do të nxirrte se cili nga kandidatët është më i madhi dhe, në përfundim të shumë përpjekjeve dhe provave, ekrani i kompjuterit ka treguar si më të madh Profetin Muhamed (s.a.s.)! Edhe ai ishte një njeri, por nuk kishte jetuar si njeri. Ai ishte udhëheqësi më i madh, prijësi më i madh dhe pishtari më i madh. Ai kishte lindur në një mënyrë të posaçme vetëm për të dhe kishte jetuar në mënyrë të posaçme vetëm për të!

Dhe tani, po të doni, veçoritë që i parashtruam më lart për të dhënë një ide abstrakte, t'i zhvillojmë edhe më tej me shembuj konkretë.

1. Profeti Muhamed ka sjellë mesazhe të tilla, asnjëra prej të cilave nuk ka dalë antagoniste e jetës dhe nuk ka rënë në kundërshtim me jetën. Gjithashtu, çdo gjë që ka thënë, ai e ka thënë mjaft i sigurtë në vetvete duke mos u lëkundur dhe duke mos dyshuar asnjë kohë për to.

Mes fjalëve të thëna prej tij, janë kritika dhe shpjegimi i shumë çështjeve nga qielli në tokë, nga parajsa te ferri, nga njeriu i parë gjer në kiamet, në përmbysjen e përgjithshme! Veçanërisht ngjarjet në lidhje me umetin, bashkësinë e tij, i ka numëruar dhe parashtruar duke dhënë, disa herë, edhe emra, sikur t'i shihte në ekran dhe pa treguar asnjë shenjë ngatërrimi. Ai ishte gjithmonë i sigurtë për ato që thoshte sepse Zoti ia kishte hapur para syve librin që i dallonte dhe i diferenconte gjërat si dhe ia kishte treguar në një masë të madhe tablotë e fatit. Ai shihte dhe tregonte. Nisur nga kjo, sigurisht që edhe parimet e sjella nga një person i tillë do të kishin jetëgjatësi të përjetshme.

Sa bukur shprehet mbreti i poetëve, Nexhip Fazëll:

E nesërmja është e jona, sigurisht e jona,
Dita lind, dita perëndon, përjetësia është jona!

Me këto fjalë, poeti shprehte bindjen dhe sigurinë e një njeriu që kishte besuar. Gjithashtu, këto fjalë, kur trajtohen nga këndvështrimi i kauzës së Profetit, arrijnë një thellësi të veçantë. Ditët lindin dhe perëndojnë, vitet dhe shekujt kalojnë, por mesazhet e sjella prej Profetit Muhamed (s.a.s.) do të mbeten të përjetshme!

1. Ai ishte i bindur, i sigurtë dhe i vendosur

Ibni Is'hak tregon: "Kurejshët iu drejtuan Ebu Talibit me kërkesën për të bërë një marrëveshje me Muhamedin. Ebu Talibi e thirri të nipin dhe i tha: "Këta janë zotërinjtë e kurejshve dhe duan të arrijnë një marrëveshje me ty. Kanë ardhur këtu për të marrë disa lëshime prej teje, duke bërë edhe ata disa lëshime!"

I Dërguari i Allahut ishte mjaft i sigurtë në vetvete dhe e dinte mirë se ç'donte. Prandaj ai u tha: "Unë dua prej jush vetëm një fjalë që, kur ta thoni atë, do të bëheni zotër të të gjithë arabëve dhe të gjithë joarabët do të vrapojnë të bashkohen me ju!"

Të ardhurit u gëzuan shumë. Ata i thanë Muhamedit me emocion: "Të qoftë falë jeta jonë, na e thuaj, ç'është ajo fjalë?" Duke ruajtur të njëjtin seriozitet, i Dërguari i Allahut u tha: "Ajo fjalë është La ilahe il'lallah, Nuk ka zot tjetër veç Allahut!" Dhe vazhdoi: "Po e thatë këtë, në një të ardhme të afërt do të bëheni zotërues të arabëve dhe i gjithë njerëzimi do të nënshtrohet e do të vrapojë tek ju!"[1]

Dhe ashtu ndodhi!

I bindur, i sigurtë dhe i vendosur dhe pa bërë lëshime, Profeti Muhamed (s.a.s.) parashtronte mesazhe jashtëzakonisht në përshtatje me jetën. Ai ishte i sigurtë edhe për të sotmen, edhe për të ardhmen. Ai thoshte: "Nesër ju do të bëheni zotërues të të gjithë arabëve dhe shtëpia e shenjtë, Qabja, do të bëhet vendadhurimi i gjithë njerëzimit!" Dhe, kur erdhi koha, të gjitha thëniet e tij dolën një e nga një. Sot, jo vetëm Qabja, por edhe varri i ndritshëm i tij, si një shprehje respekti për të, është bërë vend vizitimi i besimtarëve. Çdo vit, miliona njerëz, si fluturat rreth dritës, rrotullohen rreth asaj breroreje drite. Kur Profeti i thoshte ato fjalë, ende nuk kishte asnjë shenjë që të paralajmëronte realizimin e tyre të afërt ose të largët! Po, është shumë e rëndësishme për një udhëheqës, për një prijës, për një administrues e qeveritar, t'u besojë më parë vetë fjalëve që do të thotë, në mënyrë që ato t'u japin të tjerëve siguri!

Ngjarjen e Adij b. Hatimit që Hakimi e përcjell në veprën e vet, “Mustedrek”, e kam përmendur edhe më parë me një rast tjetër; me lejen tuaj, do ta kujtoj edhe një herë tjetër lidhur me këtë temë. Siç pata thënë atje, Adiji ishte biri i Hatim Tai-t. Hatimi ishte një njeri i njohur për bujarinë e tij.

Ja, pra, ky Adij na tregon neve një ngjarje të tillë: “Po rrinim bashkë me të Dërguarin e Allahut. Brenda hyri një burrë. Ai u ankua për piratët: “Karvanet plaçkiten, mallrat grabiten, rrugaçëria është përhapur ngado dhe, në të njëjtën kohë, thatësira dhe uria bëjnë kërdinë dhe, në të gjitha anët, njerëzit bien të dërmuar nga të pangrënët!”

Ndërsa burri po i ankohej të Dërguarit të Allahut në këtë mënyrë, i Dërguari i Allahut m’u kthye dhe më tha kështu: “O Adij, a e di ti se ku bie Hire?” Unë i thashë: “Jo, o i Dërguari i Allahut! S’kam shkuar asnjë herë atje. Por e di se ku bie.” I Dërguari i Allahut vazhdoi: “Po qe se do të kesh jetë, do të shohësh se, shumë shpejt, një grua e hipur mbi deve do të niset vetëm nga Hire dhe do të vijë për ta bërë Qaben tavaf!”

Unë thashë me vete: “E si mund të bëhet një udhëtim i tillë kur janë piratët e Tajit?” Kurse i Dërguari i Allahut vazhdoi: “O Adij! Po të kesh jetë, do të shohësh se, një ditë, të gjithë thesaret e Kisras (Perandori i Persisë) do të bien në dorë të umetit tim!” Unë e pyeta me çudi: “A po e ke fjalën për Kisran, të birin e Hurmuzit?” “Po, po, për Kisran, të birin e Hurmuzit!” - ma ktheu ai.”

Dhe Adij e përfundon tregimin e vet kështu: “Betohem në Allahun se jetova dhe i pashë një për një të gjitha ato që më tha i Dërguari i Allahut atë ditë dhe u bëra dëshmitar i tyre! Atë ditë ai më tha diçka edhe për ahiretin, për jetën pas ringjalljes. Shpresoj dhe besoj se edhe atë do ta shoh!”[2]

Ja, pra, me një besim dhe siguri të tillë të jashtëzakonshme ua tregonte dhe paraqiste i Dërguari i Allahut mesazhet e tij njerëzve që grumbulloi dhe bashkoi rreth vetes dhe në asnjë rast, në asnjërin prej tyre, nuk ndihej qoftë edhe një thërrime dyshimi apo lëkundjeje! Dhe, të gjitha gjërat për të cilat lajmëronte, kur vinte koha, me mirësinë dhe bujarinë e Allahut, dilnin në shesh e vërtetoheshin një për një!

2. Kërkesa e të pasurve për t’u diferencuar

Në fillimet e Islamit, në mjedisin e të Dërguarit të Allahut kishte njerëz të varfër, shumica e të cilëve ishin të rinj. Të moshuarit, të lidhur fort dhe me këmbëngulje pas mohimit, mbanin ndaj të Dërguarit të Allahut vazhdimisht një qëndrim kundërshtues dhe kryeneç. Në të vërtetë, kur doli në shesh e vërteta, “... hynë tufa-tufa në fenë e Allahut...” (Nasr, 110/2), edhe ata ndjenë nevojën për ta pranuar të Dërguarin e Allahut dhe e pranuan, por në fillim rreth tij kishte vetëm e vetëm të rinj. Dhe të rinj të varfër!..

Ata nga politeistët mekas që e mbanin veten për të mëdhenj, nuk ishin aspak të kënaqur nga kjo gjendje. Duke iu drejtuar shpesh të Dërguarit të Allahut, i kërkonin që për takimin me ta të caktonte një ditë të veçantë kur pranë tij të mos vinte askush tjetër veç tyre, sidomos nga të varfrit, domethënë, Bilalët, Ammarët, Jasirët, Habbabët. Ata ishin njerëz të parisë, nuk mund të uleshin bashkë me njerëzit e shtresës së ulët![3] Ndoshta pse kërkonin një trajtim dhe qëndrim të tillë me të cilin shoqëria e asaj dite ishte mësuar, ata e quanin këtë një kërkesë mjaft të arsyeshme e logjike. Por gjendja nuk ishte aspak ashtu siç e pandehnin ata! Ndërsa ata kujtonin se kërkesa e tyre do të pritej me miratim dhe kënaqësi, Allahu e kishte paralajmëruar dhe përgatitur të dashurin e Tij! “Mos i përzë ata që i luten Zotit mëngjes e mbrëmje duke kërkuar pëlqimin e Tij! Ti nuk mban përgjegjësi për llogarinë e tyre dhe as ata nuk mbajnë përgjegjësi për llogarinë tënde që t’i përzësh dhe të bëhesh nga të padrejtët dhe mizorët!” (En’am, 6/52)

Ti je njeriu i llogarive të mëdha! Ti nuk mund t’u hysh llogarive të vogla duke i përzënë të varfrit që të rrinë pranë për të shpresuar që politeistët të hyjnë në rrugë të drejtë! Sepse kjo është padrejtësi dhe dhunë, kurse ti je shumë larg nga padrejtësia dhe dhuna! Po, sigurisht, largimi i të varfërve vetëm për t’i kënaqur politeistët ishte padrejtësia më e madhe, kurse Allahu, atë njeri të madh të drejtësisë e kishte marrë nën garanci qysh në krye të herës!

Kjo temë e rëndësishme trajtohet dhe shqyrtohet një herë edhe në suren Kehf: “Duro edhe ti bashkë me ata që, duke dëshiruar pëlqimin e Zotit të tyre mëngjes e mbrëmje, i luten Atij! Mos i largo sytë prej atyre njerëzve të varfër, për të kërkuar bukuritë e jetës së kësaj bote! Kurrsesi mos bëj si të thotë ai njeri që e kemi bërë të harrojë për të na kujtuar Ne dhe që e tepron në veprimet e veta, duke vepruar me pasion!” (Kehf, 18/28)

Kur’ani i thoshte kështu atij:

Rri bashkë me ata që mëngjes e mbrëmje, në kauzën, në mendimin dhe në ndjenjën e tyre thonë “Allah” dhe rënkojnë dhe mos ua ngul sytë të tjerëve! Me ta ulu e ngrihu! Sepse mëshira e Allahut (xh.xh.) me ta është! Kurrë mos ua ndaj sytë atyre! Gjithsesi, duke treguar mëshirë për njerëzimin, Allahu (xh.xh.) sheh Ammarin dhe e mëshiron, sheh Jasirin dhe e mëshiron, sheh Aliun e vogël dhe e mëshiron, sheh Habbabin dhe e mëshiron, sheh Ibni Mes’udin dhe e mëshiron! Ata janë mbi tokë pikëvështrimi i Allahut (xh.xh.)! Ata janë si rrufepritësit që i largojnë kokëçarjet, shqetësimet dhe fatkeqësitë! Ti shih të ndodhesh me ta! Dhe Kur’ani i thotë këto në një kohë të tillë kur përreth të Dërguarit të Allahut nuk ndodhej askush tjetër veç këtyre katër-pesë të rinjve të varfër! Mirëpo edhe në një kohë të tillë, madje, i Dërguari i Allahut ishte jashtëzakonisht i sigurt për të ardhmen dhe besonte se çdo njeri, madje edhe ata njerëz të ashpër që s’u qeshte buza, ata faraonë, shumë prej tyre, do të zbuteshin, do ta pranonin Islamin dhe do ta bënin Kur’anin kryekurorë të tyre! Prandaj, kur e ardhmja do të ishte, sidoqoftë e tillë, pse t’i përzinte në emër të saj ata që sot, në ditët më të vështira i rrinin pranë?

Dhe si mund t’i përzinte ata i Dërguari i Allahut që thoshte vetë se “xheneti ishte i dëshiruar për tre njerëz: Aliun, Selmanin dhe Ammarin!..”[4]

Po, ndërsa çdokush ishte i dëshiruar për xhenetin, xheneti ishte i dëshiruar për ta; i dëshiruar me plot dëshirë si i dashuri për të dashurën, si sytë për bukurinë, si ndërgjegjet për pamjen e Zotit, si zemra për soditjen...

Zotëria i dy botëve e dinte që në krye të herës se këta kuadro të parë që i rrinin përreth, këta njerëz të varfër, ishin kuadrot që një ditë do të bënin një transformim në përmasa botërore dhe, çdo hap që hidhte, sipas këtij mendimi e hidhte. Ai nuk kishte qoftë edhe një thërrime dyshim se, një ditë, edhe lindja, edhe perëndimi i botës do t’u dorëzoheshin të vërtetave të sjella prej tij. Ai kishte siguri për premtimin e Zotit dhe e kishte zemrën plot!

I Dërguari i Allahut e hodhi poshtë kërkesën e politeistëve. Ai nuk tregoi as nderim për ta. Ai i pa njerëzit e dobët dhe të varfër të mjedisit të vet si dritën e syve dhe i çmoi ata gjithmonë si banorë të nderuar të Audiencës së Lartë!

3. Elementi njeri nuk mund të nënvleftësohet

Në jetën e tij të shquar, i Dërguari i Allahut kurrë nuk e pati nënvleftësuar elementin njeri. Madje, edhe duke i dërguar një pjesë të njerëzve në frontin e luftës, ai vazhdoi ta mbante në rend të ditës vendin e madh të temave të njeriut, diturisë dhe kulturës për të mos rënë në varfëri në jetën e mendimit, idesë dhe diturisë. Dhe as që mund të ndodhte ndryshe, sepse Kur’ani i dekretonte kështu atij: “Besimtarët nuk duhet të dalin në luftë të gjithë sa janë! Nga çdo fis duhet të mbeten pas disa vetë për ta mësuar mirë fenë në mënyrë që, kur të kthehen të tjerët nga lufta, t’i mësojnë dhe paralajmërojnë që të mund të ruhen nga rënia në gabime!” (Tevbe, 9/122)

Po, sigurisht, ndërkaq që besimtarët luftojnë, pas duhet të mbetet një pjesë që ta mësojë fenë, për t’ua përcjellë të tjerëve kur të kthehen nga lufta. Sigurisht, edhe kur lufta të bëhet detyrim individual, pra, për çdo njeri dhe për të gjithë, madje, dyert e çerdheve tuaja të diturisë dhe kulturës duhet të mbeten të hapura gjer në fund. Po qe se kur armiku do ta ketë rrethuar vendin nga të katër anët, çerdhet e dijes dhe kulturës mbyllen dhe të gjithë dërgohen në front, edhe sikur lufta materiale të fitohet, në emër të dijes dhe kulturës do të jenë humbur shumë gjëra. Prandaj Islami, edhe në situata të tilla të jashtëzakonshme, urdhëron madje që një pjesë e njerëzve nuk duhet të shkojnë në front, por duhet të vazhdojnë veprimtarinë arsimore e kulturore! Pra, i Dërguari i Allahut nuk e ka nënvleftësuar bashkëpunimin arsimor e kulturor as në kohën më kritike; ata që s’kanë shkuar në front, i janë kushtuar drejtpërdrejt arsimit, diturisë dhe shkencës, kurse ata që kanë shkuar, janë garantuar se pas tyre luftojnë njerëz në një front tjetër! Ashtu siç e kemi prekur edhe më parë, ndërsa në krye, numri i atyre që dinin shkrim e këndim nuk ishte as sa gishtat e dorës, pas njëzet vjetësh nuk pati mbetur edhe një njeri i vetëm, që të mos dinte shkrim e këndim. Dhe një rezultat i tillë ishte arritur vetëm me zellin dhe përpjekjet e të Dërguarit të Allahut në këtë fushë!

Po, ai kurrë nuk e pati nënvleftësuar elementin njeri, pati ditur si të përgatiteshin individët mirë në të gjitha anët, si përgatitej mirë populli, pati mësuar të tjerët, pati urdhëruar arsimimin e njerëzve, gjërat teorike i pati derdhur në praktikë, pati përgatitur vetë nxënës si një mësues dhe në një botë të vdekur, mes turmave të vdekura, kishte formuar shoqërinë e diturisë dhe besimit!

Pas arkitektit dhe ndërtuesit të parë, shoqëria i nxjerr drejtuesit e vet nga mesi i vet, gjë që s’duhet ngatërruar me të parën.

Sigurisht, shoqëria e hapur ndaj dijes, mendimit dhe teknikës, drejtohet (administrohet dhe qeveriset) nga njerëz si vetja, të cilët janë gjithmonë si thelbi dhe ajka e shoqërisë. Siç mbetet ajka i qumështit qumësht, po qe se në bazën e shoqërisë, ajo që zien është dije, mendim dhe teknikë, edhe ajka sipër do të jetë prej tyre. Duke e shprehur këtë specifikë në mënyrë tejet lakonike, i Dërguari i Allahut ka thënë: “Si të jeni, ashtu do të qeveriseni!”[5]

4. Vendin e rregullojnë dhe e zbukurojnë njerëzit e përgatitur e të formuar

Ka shumë ajete që nxisin dhe urdhërojnë interesimin për elementin njeri. Po të shihen të gjitha këto, do të kuptohet më mirë rëndësia që i jep feja islame njeriut. Por ne nuk mendojmë ta shqyrtojmë këtë temë tani për tani, vetëm sa do të prekim nja dy ajete sa për të dhënë një mendim.

“Le të jetë mes jush një grup që fton për të mirë, urdhëron të drejtën dhe pengon të keqen! Ja, vetëm ata kanë arritur sukses!” (Al-i Imran, 3/104)

“Ju jeni bashkësia më e dobishme ndër njerëzit. Urdhëroni për të mirë, e pengoni të keqen dhe i besoni Allahut plotësisht!” (Al-i Imran, 3/110)

Këto dhe ajete të tjerë të ngjashëm, janë jashtëzakonisht kuptimplotë për sa i përket tregimit të rëndësisë që i ka dhënë Islami njeriut dhe diturisë.

Islami i ka trajtuar zemrën, shpirtin, ndjenjat dhe mendimet në mënyrën më të mirë e të ekuilibruar dhe i ka orientuar ato sipas qëllimit final të krijimit të tyre. As nënvleftësim, as mungesë ekuilibri! Udhëtim me të gjitha këto ndjenja! Dhe me të gjitha, vëzhgim i pasperdes së qenies! Në jetën e tij të nderuar, i Dërguari i Allahut s’e ka nënvleftësuar aspak këtë, gjë që është me shumë rëndësi për një udhëheqës, për një prijës! Sa prijës ka që, ndërsa me njerëzit dhe mundësitë që kanë në duar, presin fitore, përballen me dështim! Më saktë, në brezin e fitores kurrsesi nuk shpëtojnë dot nga stonimet! Ata që e derdhin popullin në rrugë duke përfituar nga psikologjia e masës, ndoshta e shfrytëzojnë ndjenjën e tij, por në punët që kërkojnë vazhdimësi, kjo nuk ka aspak rëndësi. Ndërkaq, i Dërguari i Allahut nuk pati menduar aspak për t’i mbledhur njerëzit pas vetes me anë të ndjenjave dhe entuziazmit. Sepse ata që ndjekin dikë me anë të një ndjenje dhe entuziazmi, mund të tërhiqen pas një ndjenje dhe entuziazmi tjetër, duke u larguar prej tij e duke u shpërndarë, duke e lënë vetëm atë! Kurse njerëzit përreth të Dërguarit të Allahut nuk e patën lënë atë as në kohët më të rënda e më të hidhura! Jo vetëm se patën lënë, por vdekjen për të e patën ditur qëllim të jetës dhe rënien dëshmor e patën quajtur shpërblim të jetës dhe qëllim. Kështu është edhe përdorimi i të gjitha ndjenjave të tjera, më saktë, shpërdorimi i tyre. Por le të kthehemi në temë: po qe se një vend është i rregulluar e i zbukuruar, është i rregulluar dhe zbukuruar me njerëzit e tij. Këtë pati bërë edhe Profeti Muhamed (s.a.s.). Fakti që njerëzit që pati dërguar në vende të ndryshme nuk patën gabuar kurrë në administrimin dhe qeverisjen e shteteve dhe popujve, madje, as në hapjen e shkollave dhe medreseve, tregon se i Dërguari i Allahut i pati përgatitur shumë mirë njerëzit që pati marrë pas dhe i pati dhënë rëndësi njeriut mbi gjithçka!

[1] Ibni Hisham, Sire, 2/58, 59; Ibni Kethir, el-Bidaje, 3/150-151; Musned, 1/362; Mustedrek, 2/432; Ibni Sa'd, Tabakat, 1/202.
[2] Mustedrek, 4/518; Musned, 4/257.
[3] Ibni Kethir, el-Bidaje, 3/129.
[4] Tirmidhi, Menakib, 34.
[5] Kenzu’l-Ummal, 6/89.

Tweet

Whatsapp