Dijetari Islam Gylen shprehet se skandali i ryshfetit në Turqi nuk mund të mbulohet dot

Në intervistën e tij të parë televizive që prej 16 vitesh, dijetari mysliman turk Fethullah Gylen është shprehur se hetimet masive për korrupsion ,të cilat tronditën Partinë për Drejtësi e Zhvillim në pushtet (Partia AK), nuk mund të mbulohen dot, pavarësisht përpjekjeve të shumta të qeverisë për të penguar hetimet – e as nuk mund të shmanget përgjegjësia duke fajësuar për skandalin atë që kryeministri e ka quajtur "shtet paralel", një aludim ky për lëvizjen Hizmet të frymëzuar nga vetë Gyleni.

"Është e sigurt se ka korrupsion. Gjithkush e pranon këtë. Që nga më të paarsimuarit e deri tek më të arsimuarit prej elitave - të gjithë po e shohin dhe e kuptojnë se çfarë po ndodh. Dhe askush nuk e ka fuqinë për t’a mbuluar këtë ide", i tha Gyleni BBC-së në rezidencën e tij në Pensilvani, ku ai jeton në mërgim të vetë-imponuar që prej vitit 1999.

Gyleni u shpreh se prokurorët dhe policia po bëjnë atë që detyra e tyre ua kërkon të bëjnë kur zbulohen gjurmë keq-qeverisjeje, por theksoi se ai nuk ka asnjë lidhje me hetimet. "Është e pamundur për këta gjyqtarë dhe prokurorë të marrin urdhra nga unë", tha ai, duke shtuar më tej: "Kjo situatë nuk ka të bëjë fare me mua."

Ai ankohet se qeveria po vepron sikur marrja e ryshfetit dhe korrupsioni të mos përbëjnë më krime. "Ata [zyrtarët e qeverisë] nuk po flasin fare për shkelje të tilla si ryshfeti, manipulimi i tenderëve shtetërore. Këto gjëra ata po i paraqesin si diçka normale dhe të pranueshme."

Duke sjellë ndër mend faktin se Shërbimi Informativ Kombëtar (MIT) i pat dërguar një raport Kryeministrit Rexhep Tajip Erdoan qysh në fillim të vitit 2013, duke e paralajmëruar atë në lidhje me marrëdhëniet e dyshimta mes disa ministrave turq dhe Reza Zarrabit, një biznesmeni iranian që jeton në Turqi ,i cili është aktualisht nën arrest i dyshuar për korrupsion dhe ryshfet, Gyleni u shpreh: "U zbulua nga organet e shtypit se Shërbimi Informativ Kombëtar e pat informuar kryeministrin në lidhje me problemin e korrupsionit tetë apo dhjetë muaj më parë. Punonjësit e gjyqësorit dhe policia kryen hetime dhe e hapën këtë çështje, siç ua kërkon normalisht detyra e tyre."

Në përgjigje të akuzave të drejtuara kundër lëvizjes Hizmet, Gyleni tha se qeverisë nuk i pëlqyen hetimet dhe akuzoi lëvizjen Hizmet se qëndronte pas tyre. "Prokurorët që hetuan çështjen dhe policia nuk e dinin se këto gjëra [korrupsioni, etj] nuk u konsideruakan krime dhe ata e vijuan çështjen. Kjo bëri që qeveria të mbetej e pakënaqur dhe si rezultat, tani ata flasin për një shtet brenda shtetit. Kjo është e gjitha.", tha ai.

Gyleni mohoi se të gjithë zyrtarët që qeveria i ka lëvizur nga detyra apo i ka ulur në gradë në bazë të një riorganizimi masiv të burokracisë shtetërore, me qendër policinë dhe gjyqësorin, janë të lidhur me Lëvizjen. "Është gabim të mendosh se të gjithë njerëzit e larguar nga detyra nga ana e qeverisë dhe të caktuar në detyra të tjera më të ulëta, janë simpatizantë të lëvizjes Hizmet. Në mesin e atyre njerëzve unë besoj se ka mjaft socialdemokratë, nacionalistë dhe ultra-nacionalistë.", theksoi ai.

"Qeveria ka vepruar kundër policisë, prokurorëve dhe gjykatësve të çfarëdo niveli apo qyteti të vendit ku janë duke u hetuar të tilla incidente.", shtoi Gyleni.

Ai argumenton se komenti që e portretizon lëvizjen Hizmet si "shumë të madhe dhe të përhapur" ka për qëllim pretendimet e tezës se Lëvizja përfshin një shtet alternativ apo paralel brenda vetë shtetit.

Dijetari shtoi se ata të cilët qëndrojnë pas fushatës së shpifjeve kundër lëvizjes Hizmet po përpiqen për t’i trembur njerëzit duke ekzagjeruar madhësinë dhe ndikimin e Lëvizjes.

"Unë dyshoj se ata janë duke i përdorur këto hetime korrupsioni si një mundësi për të shfaqur pakënaqësitë e tyre në lidhje me Lëvizjen. Ndoshta ata që po e bëjnë sot këtë, do të pendohen për veprimet e tyre në të ardhmen.", tha Gyleni.

Sulmet ndaj Lëvizjes janë gjithashtu duke e dëmtuar mjaft Turqinë, vazhdoi ai, duke shtuar se hapat e fundit anti-demokratike të qeverisë që dhunojnë sundimin e ligjit, do ta dëmtojnë imazhin e Turqisë në sytë e Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian. "Pothuajse të gjithë janë duke e vënë tashmë në dukje këtë fakt.", u shpreh ai.

Gyleni përsëriti se ai kurrë nuk ka qenë i harmonizuar plotësisht me ndonjë parti politike. "Përkundrazi, ne gjithmonë e kemi konsideruar si pjesë të përgjegjësisë sonë njerëzore mbështetjen e hapave pozitivë të këtyre partive," vuri në dukje ai, duke theksuar se mesazhi i tij në prag të zgjedhjeve në Turqi – qofshin ato lokale, presidenciale apo kombëtare - do të ishte për t’i inkurajuar votuesit të përkrahin ato parti dhe individë që mbrojnë shtetin e së drejtës.

"Po të më duhet të them patjetër diçka, ajo do të ishte: Votoni për këdo që lufton për sundimin e ligjit dhe të shtetit të së drejtës; është i drejtë dhe i pastër kushdo që respekton demokracinë, kushdo që kujdeset për ata që qëndrojnë rreth tij - në qoftë se më duhet patjetër të jap një mesazh, do të ishte ky" tha ai, duke shtuar se, "Të gjithë e shohin gjithçka që po ndodh. Unë nuk do t’i shtyj njerëzit që të zgjedhin njërën palë mbi një tjetër."

Më poshtë po paraqesim disa fragmente nga intervista:

BBC: Cili është mendimi juaj në lidhje me hetimet aktuale rreth korrupsionit në Turqi dhe trazirat rreth tyre?

Unë nuk e di nga t’ia filloj. Është e sigurt se korrupsioni ekziston. Gjithkush e pranon këtë. Që nga më të paarsimuarit e deri tek më të arsimuarit prej elitave - të gjithë po e shohin dhe e kuptojnë se çfarë po ndodh. Dhe askush nuk e ka fuqinë për ta mbuluar këtë ide.

Por unë dyshoj se disa njerëz janë të pakënaqur me lëvizjen Hizmet. Këto hetime janë duke u përdorur si një pretekst kundër Lëvizjes. Gjykatësit dhe prokurorët të cilët mbikqyrin këto hetime po shpërndahen sa andej-këndej. Me synimin për ta paraqitur lëvizjen si shumë të madhe dhe të përhapur, me qëllim për të përligjur kështu argumentin [e kryeministrit Erdogan] se Lëvizja përfshin një alternativë apo shtet paralel, ata pretendojnë se ata zyrtarë të cilët i kanë degdisur sa andej-këndej në mbarë vendin, i përkasin që të gjithë një lëvizjeje të caktuar.

Ata janë duke u përpjekur t’i trembin njerëzit duke e paraqitur lëvizjen si shumë të madhe. Ata janë duke u përpjekur për të përçarë mbështetësit [e Partisë AK] të cilët janë dashamirës të Lëvizjes. Unë dyshoj se ata janë duke përdorur këto hetime korrupsioni si një mundësi për të manifestuar pakënaqësinë e tyre në lidhje me Lëvizjen. Për më tepër, ekzistojnë përkrahës militantë brenda medieve dhe rreth e rrotull tyre, të cilët po i shtrembërojnë me qëllim disa gjëra.

Megjithatë, unë besoj se veprimet që po kryhen sot kundër Lëvizjes janë gjithashtu duke e dëmtuar mjaft Turqinë. Këto gjëra do të ndikojnë për keq në imazhin e Turqisë në sytë e Shteteve të Bashkuara dhe të Bashkimit Evropian, për shkak se këto veprime nga ana e qeverisë janë anti-demokratike. Ato bien ndesh me shtetin e së drejtës. Pothuajse të gjithë po e theksojnë me forcë këtë fakt sot.

BBC: Por nuk është vetëm kryeministri ai që ju ka akuzuar juve, se ekziston një shtet brenda shtetit që vepron në Turqi. Këtë e kanë shprehur gjithashtu edhe njerëz që nuk kanë lidhje me konfliktin aktual. Gazetat e ndryshme, Financial Times, The Economist ...

U publikua në shtyp së fundmi se Shërbimi Informativ Kombëtar (MIT) e ka informuar kryeministrin në lidhje me korrupsionin këtu e tetë apo dhjetë muaj më parë. Njerëzit të cilët shërbejnë në sistemin gjyqësor dhe polici, zhvilluan hetime dhe e hapën këtë çështje, ashtu siç detyra e tyre normalisht ua kërkon. Deri tani, ryshfeti, përvetësimi, vjedhja dhe favorizimi i miqve janë konsideruar si veprimtari kriminale. Kjo është arsyeja pse gjyqësori dhe policia rendën pas këtyre njerëzve.

Prokurorët që hetuan çështjen dhe policia nuk e dinin se këto gjëra [korrupsioni, etj] nuk u konsideruakan më krime, dhe ata e vijuan çështjen. Kjo bëri që qeveria të kishte pakënaqësi dhe si rezultat, tani ata flasin për një shtet brenda shtetit. Ata nuk po flasin fare për shkelje të tilla si ryshfeti dhe manipulimi i tenderëve shtetërore. Këto gjëra janë duke u paraqitur si normale dhe të pranueshme. Kjo është e gjitha.

Është e pamundur që këta gjyqtarë dhe prokurorë të marrin urdhra nga unë. Qeveria veproi kundër policisë, prokurorëve dhe gjykatësve, në cilëndo zonë apo qytet të vendit ku ishin hetuar incidente të tilla. Ata i flakën në rrugë këta njerëz. Ata e kishin bërë këtë edhe më parë. Njerëzit të cilët janë përpjekur për të hetuar qeverinë janë zyrtarët që qeveria vetë i pat emëruar. Dhe në qoftë se njerëzit e sapoemëruar do të përpiqet të bëjnë diçka, ma merr mendja do të zëvendësohen me persona të tjerë nga qeveria. Ajo që po ndodh është pikërisht ky lloj kaosi. Kjo situatë nuk ka të bëjë me mua. Siç e kam thënë më parë, unë nuk njoh as 0.1 % të atyre personave që kanë kryer këto hetimeve. Unë mund ta them këtë me plot gojën.

BBC: A nuk është gjithashtu e vërtetë se njëherë e një kohë ju keni ndarë një kauzë të përbashkët me AKP dhe Rexhep Tajip Erdoan?

Ne kurrë nuk kemi qenë të rreshtuar plotësisht në të njëjtën linjë me një parti të caktuar, cilado qoftë ajo. Përkundrazi, ne gjithmonë e kemi konsideruar si pjesë të përgjegjësisë sonë njerëzore mbështetjen e hapave pozitivë të këtyre partive. Si rezultat i këtij vizioni, unë kam thënë diçka të cilën kurrë nuk e kishte thënë më parë. Unë u pata shprehur se njerëzit duhet të votojnë "pro" gjatë referendumit turk të vitit 2010 në mbështetje të një hapi demokratik. Në qoftë se ata kanë qëndrime të arsyeshme dhe pozitive në lidhje me sundimin e ligjit, parimet demokratike, duke i shërbyer nevojave të njerëzve dhe ndërtimit e marrëdhënieve të mira me vendet fqinje, mund të ngjajë se ne jemi mjaft të afërt, për shkak të këtyre vlerave dhe parimeve.

BBC: Disa njerëz si nga ana e lëvizjes Hizmet ashtu dhe nga krahu tjetër janë shprehur se tensionet nuk do të ulen dhe se paqja nuk do të mbizotërojë deri në zgjedhjet presidenciale. Si e shihni të ardhmen e afërt të Turqisë dhe të lëvizjes Hizmet?

Atmosfera aktuale e revoltës, armiqësisë dhe urrejtjes nuk mund të shuhet kaq shpejt. Nderi i shumë njerëzve është cenuar dhe krenaria e shumë vetave është lënduar. Kjo nuk mund të ndreqet aq shpejt. Mund të mos jetë më e mundur të sillet çdo gjë përsëri në gjendjen e mëparshme të harmonisë. Por unë kurrë nuk e kam humbur shpresën. Unë ende besoj se kjo do të ndodhë.

Letra dërguar presidentit të Turqisë nëpërmjet një miku të përbashkët ishte një hap në këtë drejtim. Unë e kam njohur zotin Fehmi Koru [mik i përbashkët dhe editorialist] që nga vitet e tij studentore. Ai dhe Presidenti Gyl e përshëndetën letrën. Por Kryeministri ishte i pakënaqur me këtë letër, ndoshta për shkak se ajo i ishte drejtuar presidentit dhe jo atij, ose për shkak se ajo u bënte thirrje njerëzve në media për të ndaluar diskreditimin dhe ofendimet ndaj njëri-tjetrit. Ai e shprehu pakënaqësinë e tij publikisht në një takim me mediet.

Unë mendoj se ka një rreth të ngushtë përreth tij, ashtu si elitat historike të oborrit perandorak, të cilët janë duke ia shtrembëruar faktet kryeministrit. As zemra, as ndërgjegja ose gjuha ime nuk mund ta tolerojnë idenë se ai është i paqëndrueshëm ose se ai është duke rënë pre e paranojës. Por unë mendoj se ky rreth i ngushtë po e shtyn atë drejt veprimeve të tilla shqetësuese.

BBC: Ju jeni këtu në Shtetet e Bashkuara tani, por në qoftë se do të ishit kthyer në Turqi ... Ne kemi përpara dy fushata të mëdha zgjedhjesh të mëdha këtë vit. Ne kemi zgjedhjet lokale dhe ato presidenciale. A do të votonit për AKP-në, a do të votonit për zotin Erdoan për t'u bërë presidenti i ardhshëm i Turqisë?

Po të më duhet të them patjetër diçka, ajo do të ishte: Votoni për këdo që lufton për sundimin e ligjit dhe të shtetit të së drejtës; është i drejtë dhe i pastër kushdo që respekton demokracinë, kushdo që kujdeset për ata që qëndrojnë rreth tij - në qoftë se më duhet patjetër të jap një mesazh, do të ishte ky. Për më tepër, unë do ta konsideroja si një fyerje për inteligjencën e njerëzve dhe të largpamësisë së tyre t’u tregoj për cilën parti të votojnë. Të gjithë e shohin gjithçka që po ndodh. Unë nuk do t’i shtyj njerëzit që të zgjedhin njërën palë mbi një tjetër.

BBC: Qeveria e Partisë AKP thotë se ata janë në proces spastrimi ndaj atyre anëtarëve të policisë dhe të gjyqësorit të cilët janë të lidhur me lëvizjen Hizmet. A jeni i shqetësuar për këtë zhvillim?

Çdo formë apo veprim i gabuar na ngjall keqardhje. Por është gabim të mendohet se të gjithë njerëzit të cilët qeveria i shkarkon dhe qarkullon janë në favor të lëvizjes Hizmet. Unë besoj se ka shumë socialdemokratë, nacionalistë dhe ultra-nacionalistë në mesin e atyre njerëzve.

Dhe nuk është në dorën tonë për t’u thënë njerëzve, "Kini kujdes, kurrë mos ndjeni simpati ndaj nesh, e as mos bini në sy si pjesëmarrës të Lëvizjes sonë." Ne nuk e kemi tagrin për ta bërë një deklaratë të tillë. Ata mund të ndiejnë simpati ndaj nesh. Siç e theksova edhe më lart, unë nuk njoh as 0.1 % të njerëzve të cilët qeveria po i qarkullon dhe degdis andej-këndej, nga një vend në tjetrin. Unë besoj se ata që janë përgjegjës për këto veprime do të pendohen për çfarë kanë bërë kur të ballafaqohen me ndërgjegjen e tyre.

BBC: Hizmeti ka mbështetur procesin e zgjidhjes së çështjes kurde

Në lidhje me çështjen kurde ne e kemi mbështetur procesin e paqes përpara qeverisë. E gjitha ajo çfarë unë mund të bëj është inkurajimi i këtij procesi. Unë i kam dërguar një letër me rekomandime dhe propozime Kryeministrit duke deklaruar se rajoni [juglindor] ka nevojë për t’u integruar dhe se nevojat e tij në arsim, përkujdes shëndetësor, çështjet fetare dhe të sigurisë, duhen përmbushur. Unë i thashë se në qoftë se ju nuk i afroni këta njerëz, atëherë ata të cilët janë përndjekur në të kaluarën do të vazhdojnë të rrisin nivelin e pakënaqësive dhe ankesave edhe në të ardhmen. Por këto pikëpamje nuk u morën parasysh.

Ndoshta ka më tepër se 10 vjet që kur ne i kemi parashtruar pikëpamjet dhe rekomandimet tona. Ne e bëmë këtë përpara tyre. Kur pamë se qeveria nuk po vepron në këtë drejtim, njerëz nga Lëvizja që unë nuk i njoh personalisht, hapën shkolla ​​në atë rajon. Ata hapën atje qendra studimore. Ata u përpoqën për të parandaluar luftën nëpër male përmes arsimimit.

Por ata (qeveria) tani janë duke u përpjekur për të më paraqitur mua si kundërshtar i procesit të paqes. Jo! Absolutisht jo! Ndoshta metoda jonë ishte e ndryshme nga ajo e qeverisë. Ne ishim të mendimit se çështja nevojitej të zgjidhet përmes arsimit, se problemet duhej të zgjidheshin me anë të bashkimit dhe unitetit dhe, në të njëjtën kohë, u përpoqëm për ta luftuar varfërinë në rajon përmes investimeve. Dhe, në përgjithësi, këto gjëra janë realizuar. Në këtë drejtim, pretendimi se Lëvizja është kundër procesit të paqes është shpifje, ajo është një përshkrim i padrejtë, është një sulm dhe formë agresioni.

BBC: Përsëri në lidhje me kurdët, shumë njerëz kanë thënë se ju keni pasur shqetësime lidhur me procesin e zgjidhjes së problemit të PKK [Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit] dhe kreut të saj Abdullah Oxhalan. A është kështu?

Oxhalan ishte i pakënaqur me atë çfarë ne ishim duke bërë për popullin kurd. Për shembull, sallat e leximit, qendrat komunitare, të gjitha këto janë disa prej nismave që janë ndërmarrë me qëllimin për të parandaluar të rinjtë nga bashkimi me militantët nëpër male. PKK, PJAK (Partia për një Jetë të Lirë në Kurdistanin) në Iran dhe PYD (Partia Bashkimi Demokratik) në Siri kanë shprehur shqetësimin e tyre në lidhje me aktivitetet tona. Ata nuk duan që terrorizmi të ndalet. Ata janë të pakënaqur me aktivitetet që synojnë të ndërtojnë ura mes turqve dhe kurdëve. Politika e tyre është për të ruajtur armiqësinë mes popullit kurd dhe atij turk.

Ne nuk kemi pasur ndonjë qëndrim negativ ndaj tyre, por qëndrimi i PKK-së është armiqësor ndaj nesh. Me qëllimin për të ruajtur marrëdhënie të mira, për të dhënë imazhin e të qenit dashamirës ndaj kurdëve dhe për të marrë mbështetjen e tyre në zgjedhje, administrata e tanishme e ka anatemuar çdo gjë që ka të bëjë me atë që ata e quajnë komuniteti apo lëvizja Hizmet.

BBC: Unë dëshiroj t’ju bëj edhe një pyetje tjetër në lidhje me çështjen kurde, në drejtim të hedhjes dritë mbi idetë tuaja. A jeni veçanërisht kundër idesë së negociatave me organizatën?

Negociatat mund të bëhet pa problem me PKK, ne nuk shohim asnjë të keqe në lidhje me këtë. Megjithatë, ato duhej të ishin bërë në një mënyrë që ruan dinjitetin dhe reputacionin e shtetit. Nëse veprohet në kundërshtim me këtë parim, atëherë historia do ta shënojë këtë si një akt i “shtetit paralel.” Republika e Turqisë është një komb i kurdëve, turqve, lazëve, cirkaziatikëve dhe abkhazëve, d.m.th. e gjithë popullit të Anadollit. Në fakt, ne e përdorim shpesh një term të tillë, për të vënë në dukje unitetin dhe bashkimin; ky është një term i rëndësishëm.

Ne nuk jemi shprehur kurrë kundër negociatave të Oslos, diskutimeve me Oxhalanin, diskutimeve me PKK-së në Kandil. Siç kam thënë në një intervistë të fundit: "Paqja është thelbësore, rënia dakord me njëri-tjetrin është esenciale." Unë mendoj se 80 % e këtij komuniteti dëshiron paqe, dhe se vetëm ata në male nuk e duan këtë. Vetëm ata të cilët janë nën ndikimin e Iranit apo Sirisë nuk duan paqe. Këta njerëz janë të pakënaqur me paqen; Xhemil Bajik, Fehman Huseyin janë të pakënaqur me këtë. Njerëzit në PJAK (Partia për një jetë të lirë në Kurdistanin) në Iran janë të pakënaqur me këtë. E përse? Për shkak se ata pretendojnë se ne jemi duke u përpjekur për t’i asimiluar kurdët. Në fakt, unë edhe i kam inkurajuar dhe thënë atyre njerëzve të cilët kanë ardhur për të më vizituar se duhet të ketë një kanal televiziv kurd që u mëson njerëzve gjuhën kurde. Njëkohësisht unë kam mbështetur idenë se gjuha kurde duhet të mësohet si lëndë me zgjedhje nëpër shkollat ​​ dhe universitetet shtetërore. Me fjalë të tjera, unë i kam inkurajuar këto hapa të arsyeshme dhe të nevojshme që duhet të ndërmerren; i kam shprehur me kohë këto gjëra. Ju do të botonit një libër voluminoz në qoftë se të gjitha gjërat që ne kemi thënë në lidhje me këtë temë do të ishin mbledhur. Por, për disa arsye, me synimin për ta denigruar Hizmetin si diçka të dëmshme, ne jemi paraqitur nëpër disa media si kundërshtarë të procesit të paqes.

Ndërtimi i urave në mes Sunive dhe Alevive

BBC: Ju e keni cekur gjithmonë idenë e rëndësisë së dialogut ndërfetar në nivel ndërkombëtar, por siç dihet ekzistojnë tensione mes komuniteteve sunite dhe alevite. Me sa më kujtohet, ju keni shprehur domosdoshmërinë e projekteve të përbashkëta të xhamive-xhemevi. Megjithatë, disa grupe Alevi kanë shfaqur vërejtjet e tyre ndaj të tilla projekteve, si dhe kanë shprehur frikën e tyre në lidhje me asimilimin. Si i përgjigjeni këtyre shqetësimeve?

Jo të gjithë alevitë mendojnë të njëjtën gjë; ka njerëz që i mirëpresin projekte të tilla dhe të cilët janë figura të njohura në Turqi si Prof. Izzettin Dogan. Projekti i përbashkët xhami-xhemevi, siç thatë edhe ju, daton që në vitin 1995. Ne sinqerisht kemi besuar gjithmonë se ky projekt do të jetë një urë lidhëse midis komuniteteve Suni dhe Alevi të Turqisë. Unë mendoj se ata që pretendojnë se ky është një projekt asimilues do të pendohen për fjalët e tyre në të ardhmen. Projekti xhami-xhemevi sigurisht nuk është ideuar është për të asimiluar një grup brenda një tjetri.

Nëse ata që duan të shkojnë në xhami shkojnë në xhami dhe kryejnë lutjet e tyre, dhe ata që dëshirojnë të shkojnë në xhemevi shkojnë në xhemevi dhe bëjnë semanë e tyre, dhe pasi dalin dhe të ulen së bashku, pinë çaj së bashku në një hapësirë ​​të përbashkët, ulen së bashku në kopsht, ata do të vërejnë se asnjëra palë nuk është duke u përpjekur për ta asimiluar palën tjetër. Ideja se njëra palë do ta asgjësojë tjetrën është e ngulitur në subkoshiencën e njerëzve. Duket se për disa njerëz kjo është një ëndërr që ata duan të bëhet realitet, dhe vetëm koha do të na tregojë se si do të zhvillohen ngjarjet.

Këto vende duhet të përfitojnë nga lehtësitë e parashikuara për të tilla projekte nga Drejtoria e çështjeve fetare të Turqisë. Dede-të Alevi duhet të vijnë dhe të drejtojnë këto xhemevi, dhe ata duhet të paguhen me rrogë nga shteti. Le të jetojnë, mësojnë dhe të ilustrojnë me shembullin vetjak vlerat e tyre. Edhe sunitë le t’i ilustrojnë dhe përfaqësojnë me shembullin vetjak vlerat e tyre. Kjo ide ka lindur për të sjellë vëllazërim mes këtyre dy komuniteteve. Asnjeri i përfshirë në këtë projekt nuk ka pasur ndonjë qëllim për të asimiluar askënd.

Alevitë e Anadollit janë mjaft të ndryshëm nga shiitët. Alevitë në Turqi kanë respekt të thellë për traditat tona që datojnë njëmijë deri në dymijë vjet më parë. Ata kanë semanë, formën e tyre të lutjes apo ritualeve, të ngjashme me semanë e Mevlana Xhelaleddin Rumiut. Ata e bëjnë këtë. Kjo nuk duhet të na ndajë, këto tradita duhet të trajtohen me respekt. Në bazë të asaj që thashë më parë, këta njerëz nuk duhet të kenë frikë se nuk ka një vend brenda zemrës suaj për ta. Sa për supozimet dhe paranojat, vetëm koha do ta tregojë dhe provojë nëse ato janë të vërteta apo jo, koha do të provojë se askush i përfshirë në këtë ide, nuk është duke synuar asimilimin e askujt.

Tweet

Whatsapp