Nëse vidhet ajo që është kolektive, këtë nuk ka traktat drejtësie apo demagogji që ta shpjegojë
Në ditën e dytë të intervistës që ka lëshuar një jehonë të gjerë në arenën ndërkombëtare, i nderuari Fethullah Gylen, u shpreh se nuk mund t'u japë dot domethënie tërë atyre akuzave të hedhura karshi Lëvizjes që prej ngjarjeve që vijuan pas operacionit kundër ryshfetit dhe korrupsionit të datës 17 dhjetor.
Ai rikujtoi edhe njëherë paralajmërimet e dhëna prej Shërbimit Informativ Kombëtar që 8-9 muaj më parë, se disa njerëz, të cilët mund të ishin agjentë të Iranit, kanë depërtuar gjer pranë disa ministrave dhe fëmijëve të tyre, të cilët, për më tepër, patën zënë vend edhe në mediet që janë më pranë qeverisë. U shpreh gjithashtu, se tashmë ata, të cilët nuk menduan ta parandalonin korrupsionin atëherë kur duhej, janë duke u orvatur që prej kësaj situate të dalin njëfarësoj duke ua hedhur fajin të tjerëve. Ndërsa, përsa i përket çështjes së mallkimit, ai u shpreh: "Unë nuk dhashë, as emrin e ndonjë individi, e as emrin e ndonjë partie. Thashë vetëm ata që bëjnë këtë ose atë gjë. Ndaj, nëse ndokush nuk mbart asnjërën prej atyre cilësive, apo nëse nuk ka kryer ndonjë prej atyre veprimeve, pse vallë të shqetësohet kaq shumë?", duke theksuar se prej atyre që shpifnin karshi tij priste më tepër një "amin" për lutjen e bërë.
Sidomos në disa media, u tha se operacionet e ryshfetit dhe korrupsionit të datës 17 dhjetor u organizuan prej Lëvizjes Gylen. A mund të përfitojmë prej vlerësimeve që ju u bëni këtyre ngjarjeve sot e kësaj dite ku kanë mbërritur çështjet?
Megjithëse ne ngulim këmbë vazhdimisht duke dërguar përgënjeshtrimet, kundërshtimet dhe sqarimet e nevojshme, prapëseprapë janë disa që këmbëngulin të fajësojnë Lëvizjen për çdo gjë. E kam përmendur edhe më parë, disa prokurorë, bashkë me forcat e rendit kanë kryer detyrën e tyre, duke zbatuar ligjin pa e ditur se të rendësh pas fajtorëve na u quajtka faj! Domethënë, nuk e kanë menduar se do të ishin pikërisht ata, asokohe zbatues të ligjit, që do të ktheheshin në viktima. Nuk ka shumë që, një analist, ma merr mendja se qe z. Javuz Semerxhi, i cili u shpreh: "Do të vijë një ditë, që këtyre njerëzve do t'u varen medalje në qafë." Por ç'e do, se u përndoqën sa e sa njerëz që ndiqnin procesin e kësaj çështjeje, apo edhe që nuk kishin asnjë fije lidhjeje me të, duke u prekur dhe syrgjynosur padrejtësisht. Nuk u mendua fare për të drejtat e tyre, e aq më pak për të drejtat e familjarëve të tyre. Pati edhe nga ata, që megjithëse provat ishin mëse të qarta, nisën po ashtu të fajësonin Lëvizjen, pa bërë as lidhjen më të vogël mes ngjarjeve. U shtresuan gënjeshtra mbi gënjeshtra, njëra pas tjetrës. Edhe po vazhdojnë të thuhen edhe sot e kësaj dite.
Pikë së pari, kjo çështja e ryshfetit dhe korrupsionit nuk është çështje e re. Shërbimi Informativ i Shtetit e pati raportuar që 8-9 muaj më parë, se disa njerëz, të cilët mund të jenë agjentë të Iranit, kanë depërtuar deri tek disa ministra dhe fëmijët e tyre, madje për disa punë të caktuara kanë depërtuar edhe brenda kabinetit. E gjitha kjo është anashkaluar sikur të mos kishte asgjë për t'u shqetësuar. Mandej pati dalë në titujt e gazetave, madje disave që ishin pranë qeverisë, për disa ditë rresht. Sërish qe nënvlerësuar. Nuk patën menduar si t'i parandonin këto shfaqje të korrupsionit. E kur filluan operacionet në 17 dhjetor, nuk arritën të gjenin dot vend tjetër për t'u mbrojtur, përveç se tek hedhja e akuzave karshi dikujt tjetër.
Unë e kam thënë edhe herë tjetër. Kushdoqofshin ata që e organizuan atë operacion, me të cilët unë nuk kam pasur kurrfarë lidhjeje, "nuk i njoh as një në njëmijë...", dhe këtë e kam përsëritur disa herë; mirëpo, prapëseprapë vazhduan të më akuzonin.
Në fakt, ajo ç'më zhgënjen më tepër janë disa politikanë, të cilët i njihja si njerëz të drejtë dhe të ndershëm. Prisja, që këta njerëz, të cilët i njihja qysh prej shumë herët, e për ta mendoja se nuk do t'i dilnin dot kundër parimeve dhe ndërgjegjeve të tyre; duke ndenjur të heshtur dhe krejt pasivë karshi lidhjeve korruptive të ryshfetit. Prej tyre prisja të njëjtin veprim që pati treguar njëherë i ndjeri Turgut Ozal, që u prehtë në Xhenet, karshi këtyre punëve të pista. Nuk doli askush që ta bënte. E ngase ata heshtën, kush e pati bërë njëfish, nuk u ndruajt aspak që ta bënte njëmijëfish. U shpik një rrugë e re, shembullin e së cilës nuk mund ta gjesh në tërë historinë e Republikës. Në vend që të sulmonin korrupsionin, rendën pas atyre që po e gjykonin atë.
Islami ka disa shtylla të forta parimesh përforcuese. E kundërshton këtë çështje falë disa parimeve të forta me bazë morale. Madje në disa prej tyre parashihen edhe dënime. Nuk ka paudhësi që të mund të justifikohet. E asnjë paudhësi nuk i ngelet si përfitim atij që e kryen. Por nga pikëpamja morale nuk duhet lënë pa përmendur edhe diçka tjetër. Mëkati, faji apo gabimi janë individualë, e nëse dëmi i tyre nuk kthehet në mbarë shoqëror, atëherë Islami kërkon faljen e atij njeriu. Nuk jep assesi leje që të luhet me nderin apo krenarinë tij. Janë dy çështje që nuk duhen ngatërruar kurrsesi me njëra-tjetrën. Ajo, që nga njëra anë bëhet fjalë për nderin e të drejtës së të tjerëve, dhe aty ku shkelet e drejta e këtij apo atij, aty ku i jepet vend paudhësive të mëtejshme është Islami që tregon ndjeshmërinë e tij, duke e ndëshkuar veprimin. Për shembull, Omeri (r.a.) pati liruar nga detyra Ijad ibni Ganemin. Poashtu ka liruar nga detyra një vali, valiun e mbarë zonës, valiun e Afrikës, Amr ibnu'l-Asin.
E si mund të them diçka që do të më rrënonte ahiretin?
Ka liruar nga detyra gjithashtu një prej valive më të njohur, i cili ka qenë ngadhënjimtar si në Betejën e Fushës së Kadisijes, si karshi iranianëve, duke e thirrur përfundimisht në Medinë. Në fakt ai nuk kishte asnjëfarë faji, thjesht në emër të tij ekzistonin disa thashetheme dhe kaq. E një njeri për të cilin ekzistojnë thashetheme nuk mund të jetë vali i një zone, sepse atëbotë do të jetë populli, i cili nuk do t'ia dëgjonte fjalën, andaj edhe e thërret pranë, në Medinë, një njeri të këtillë, të cilit mund të mos ia dëgjonin fjalën atje ku kryente detyrën. Poashtu ka liruar nga detyra edhe Halid ibni Uelidin (r.a.) në një betejë tejet të ashpër, siç ka qenë ajo e Jermukut, prej së njëjtës arsye se u mendua se kishte kryer paudhësi; e ka thirrur, duke i kërkuar të hedhë çallmën rreth qafës, e të kthehet në Medinë. Në asnjë mënyrë të mos ju vijë në mendje ndofarë mendimi i papëlqyeshëm për Halid ibni Uelidin (r.a.). Sepse ky komandant madhështor, kur vdiq, nuk kishte si pasuri të tijën asgjë tjetër veç kalit dhe shpatës së tij. Një komandant div!... rob mbi robër, i veçuar krejtësisht... Domethënë, doja të tregoja se si Omeri i nderuar (r.a.) nuk ka qëndruar asnjëherë mospërfillës karshi paudhësive. Përkundrazi, është përpjekur që t'i ndjekë çështjet akoma e më nga afër.
Ndërsa këtu, nëse është dëmtuar populli, janë marrëdhënë ryshfete, nëse janë përkrahur njerëz në afera të caktuara, nëse janë futur duart nëpër tendera, e për më tepër të gjitha këto përpiqen që të fshihen e të mos dalin në pah, atëherë është Allahu (xh.xh.) që e kërkon llogarinë e kësaj. Megjithatë nuk e di se ç'pritshmëri fshihej pas kësaj... Edhe nëse kishte ndonjë njeri që i vlerësonte pozitivisht shërbimet e bëra ndër ata që ndoqën procesin e kësaj çështjeje, çfarë duhet të bëja unë, mos duhet që t'u thosha bëni një sy qorr e një vesh shurdh, e bëni sikur nuk e keni kuptuar paudhësinë? Nuk e di, por më ngjan sikur disa kanë pritur pikërisht diçka të këtillë. Dua t'i pyes, mos ishte kjo ajo çfarë prisnin? Si do të mund të bëja diçka të këtillë, kur e di se do të më shkatërronte jetën e përtejme? Si mund të sillet dikush kësisoji?
E kam shprehur edhe më parë, nëse brenda këtyre njerëzve, që sot përgojohen si "paralelë", kishte të atillë që deri më sot kanë vepruar në kundërshtim me ligjin dhe detyrën e tyre, atëherë pse nuk u nxorën në dritë? Nuk e di, unë kam dëgjuar për lirimin dhe emërimin syrgjynosës të afërsisht 10.000 nëpunësve, por nuk kam dëgjuar të jetë ndjekur ndonjë procedurë ligjore me pretencën e mosrespektimit të ligjit, shkeljes së detyrës apo disiplinës në institucionet përkatëse. Nuk e di, juve ju kanë zënë veshët, apo jo, por unë nuk di të ketë ndodhur.
Kam afërsisht gjashtëdhjetë vjet që mbaj ligjërata dhe jap këshilla. Dhe kam thënë thuajse përherë të njëjtat gjëra. Kjo le të jetë si njëfarë testamenti nga ana ime. Nëse ka ndonjë njeri, shok, mik apo vëlla i imi që ndjen simpati për mua të varfrin, megjithëse nuk meritoj asnjë fije prej saj, u këshilloj që as të mos e anashkalojnë asnjëherë ndonjë çështje të ngjashme, e as të mos të bëjnë sikur nuk i kanë parë apo nuk i kanë dëgjuar shpërdorime të këtilla të asaj çfarë është vakëf (e të gjithëve). Le të bëjnë atë ç'parashikon e drejta, drejtësia dhe ligji. Kurani Famëlartë i quan "gulul - shkelje, grabitje, tradhti ndaj asaj ç'është e të gjithëve" këto lloj paudhësish. Domethënë, të marrësh diçka që nuk të përket ty, të përfitosh prej saj, të grabisësh diçka që i përket shoqërisë, por që mbart edhe kuptimin e tradhtimit të një amaneti të lënë. Andaj, edhe një shpërdorim i këtillë nga pasuria e shtetit është një mëkat "gulul". Kjo nganjëherë ndodh me disa qindarka, disa herë me 2-3 dollarë, e nganjëherë del edhe në thesare të tëra shtetërore të grabitura me thasë... Nganjëherë kjo mund të jetë edhe një detyrë e dhënë pa u merituar, pavarësisht paaftësisë apo pamundësive. Pra, çdo mundësi e arritur pa qenë e drejta jote, për më tepër me gjithfarë rrugësh jolegjitime, përfshihet brenda kategorisë "gulul".
Ndërsa ç'është më tragjikja, duke vepruar kësimënyre ne kemi hapur, pa e kuptuar asfare, një vrimë shumë të madhe në zemrën e fesë. Nuk e kuptojmë, që duke shkelur sidoqoftë besnikërinë dhe drejtësinë në jetën tonë, të mund të kemi hapur një vrimë edhe në mendimet, botëkuptimin dhe këndvështrimin ndaj fesë në anën e palës tjetër. Ma merr mendja, se kur postet dhe detyra të caktuara të hapin mundësi ndaj disa komisioneve, apo përfitimeve, atëherë shtohen edhe orvatjet përplasëse për t'i hedhur në dorë këto poste. Në fund të fundit, ai biznesmen që i duhet ta paguajë kësisoj vleftën e tenderit, do të përpiqet më vonë që ta nxjerrë humbjen diku tjetër, prej xhepit të shtetit. E drejta kolektive është njëkohësisht edhe e drejta e Zotit. Qoftë në sistemin e drejtësisë në Islam, qoftë në të drejtat moderne ndërkombëtare, nuk tregohet as toleranca më e vogël karshi shkeljeve të tilla. Nëse po vidhen e grabiten ato ç'u përkasin të gjithëve, këtë nuk mund ta shpjegojnë dot as parimet e dialektikës, as ato të demagogjisë. Ndërsa ju jeni shpërndarë nëpër botë për të dhënë mesazhe mbi drejtësinë dhe sinqeritetin e Islamit, me të gjithë stafet e nevojshme, nuk mund ta lëshoni veten shtigjeve pa rrugëdalje dhe të errëta. Në të kundërt, të gjithë ata që i kanë lidhur shpresat e tyre pas jush do të zhgënjehen edhe njëherë më shumë.
Më lejoni të them edhe diçka tjetër: Ndaj njerëzve do treguar mëshirë. Profeti ynë (s.a.s.) shprehet: "Qoftë zullumqar, qoftë viktimë e padrejtësisë, ndihmojeni vëllain tuaj!". O i Dërguar i Allahut! Viktimën e padrejtësisë e kuptuam, po zullumqarin si do ta ndihmojmë? - e pyesin sahabët e tij, ndërsa Ai u përgjigjet: "Duke e bërë që të heqë dorë prej padrejtësive..." Tani, këshilla e shprehur në hadith është ta kundërshtosh padrejtësinë, krimin apo edhe çdo lloj sulmi. Njerëzit duhet të ndihmohen që të dalin prej shtegut në të cilin kanë hyrë, duke u shpjeguar të këqijat dhe dëmet e këtyre cilësive. E nga kjo mënyrë sjelljeje nuk lindin zënka dhe mosmarrëveshje, por bashkëjetesë dhe dashuri e ndërsjellë.
Prej tyre prisja që t'i thoshin "Amin" lutjes sime
Zotëri, disa medie e përfolën aq shumë, aq sa edhe e shndërruan plotësisht. U tha "na mallkuan..." dhe populli u mblodh nëpër sheshe duke u gënjyer. A qe lutja juaj me të vërtetë një mallkim?
Është një çështje që vazhduan ta keqkuptonin me dashje. Më lejoni t'jua shpjegoj me një shembull. Nëse dikush ju sulmon vazhdimisht me të njëjtën gënjeshtër apo akuzë të rreme, vjen një pikë që ju soset durimi, dhe thoni: "Nëse unë jam me të vërtetë ashtu siç thua ti, atëherë Allahu më sjelltë më të këqijat, por nëse nuk jam, atëherë Allahu veproftë ashtu me ty, që po i përhap këto gënjeshtra dhe shpifje. Edhe lutja ime e asaj dite e këtij lloji qe. Nuk dhashë as emrin e ndonjë individi, as të ndonjë partie, e aq më pak të ndonjë grupi shoqëror të caktuar. Thjesht bëra një renditje të thjeshtë cilësish dhe veprimesh. Thashë thjesht ata që bëjnë këtë apo atë... Nëse nuk e bartin këtë cilësi, e nëse nuk i kanë kryer as ato veprime, nuk e kuptoj pse shqetësohen kaq shumë, duke e marrë secili mbi vete? Unë prisja që të ishin pikërisht ata njerëz që u jepnin zë shpifjeve dhe dyshimeve për komplote të mundshme, të cilët duhet t'i thoshin të parët "Amin" kësaj lutjeje. Nuk e thanë dot. Përkundrazi, nisën që edhe atë ta përdornin e keqpërdornin. Nëse ne jemi një çetë apo organizatë, atëherë Allahu na i sjelltë të gjitha të këqijat, nëse jemi shtet "paralel", na shkatërroftë; por nëse nuk është kështu, atëherë ua dhëntë të gjitha të këqijat atyre që përpiqen t'i hedhin baltë një bashkësie të pafajshme! Për mendimin tim, ata njerëz që nuk e ndjejnë ndërgjegjen të qetë sa për t'i thënë "amin" kësaj lutjeje, duhet të ndjejnë shqetësim për se si do të jetë përfundimi i tyre."
Të paktën të mos silleshin aq ashpër edhe me qendrat e tjera të kurseve
Zv. Kryeministri, z. Bylent Arënç është shprehur, se kanë qenë disa njerëz të cilët e kanë kërcënuar kryeministrin në trajtën: "Ose hiqni dorë prej kësaj çështjes së qendrave të kurseve, ose ne ju rrënojmë.", ndërsa kryeministri u është përgjigjur: "Nxirreni ç'të keni në dorë, bëni ç'tju vijë ndoresh sepse unë nuk kthehem prej fjalës sime." Ç'mendim keni ju për këtë çështje?
Pikësëpari më duhet të them, se kushdoqoftë që e thotë diçka të tillë, më parë duhet t'i japë prova argumentuese, e mandej t'ia kalojë si çështje organeve gjyqësore. Por poashtu duhet edhe t'ia bëjë të ditur mbarë popullit. Por të thuash na erdhën aksh njerëz për të na kërcënuar... Sepse shantazhi ndaj vetë shtetit nuk është ndonjë shkelje dosido. Megjithatë, nëse artikulohen veç disa dyshime në lidhje me këtë, atëherë unë nuk e ndjej nevojën e përgjigjes.
Siç e dini të gjithë, çështja e mbylljes së qendrave të kurseve nuk është një ndërhyrje thjesht e dy apo tre muajve të fundit. Zaten, ato ditë jepeshin edhe emrat e ministrave të shkuar të arsimit, për të cilët thuhej, ai nuk e bëri dot, as ai tjetri nuk e bëri dot, por edhe ky nuk e bëri dot; ministri i tanishëm do ta bëjë." Domethënë që ka qenë një çështje e planifikuar dhe diskutuar gjerësisht prej shumë kohë më parë. Në media u përhapën menjëherë pretendimet se regjistrimi i të gjitha këtyre ekzistonte dhe ruhej në Dhomat Kozmike. U bë më se qartë e ditur se mbyllja e qendrave të kurseve nuk po bëhej me arsyen se me mbylljen e tyre do të përmirësohej cilësia e arsimit dhe edukimit nëpër shkolla. Kuptohet qartë, që qëllimi parësor ishte nxjerrja e pengesave ndaj veprimtarisë arsimore të Lëvizjes. Ja tek po thuhet tani, Mos i çoni nëpër shkollat apo qendrat e tyre të kurseve. Domethënë, qëllimi është nisja prej qendrave të kurseve në mënyrë që të vazhdojnë mandej edhe me shkollat. E mandej edhe ndërhyrjet për të mbyllur edhe shkollat jashtë vendit... Edhe qasja e znj. Nazllë Ëllëxhak në lidhje me këtë çështje më ngjan si më afër mendjes. Ajo shprehej se, "Qeveria mund të ketë pasur si qëllim të bëjë shantazh nëpërmjet qendrave të kurseve, si një përbërës i një rrjedhe sulmesh psikologjike të mëtejshme, apo si njëfarë rrufepritësi, me paramendimin për t'i parandaluar proceset hetimore, për të cilat mund t'i ketë marrë informatat më herët."
E kam të vështirë ta kuptoj se si mund ta hedhin aq lehtë në rrezik unitetin dhe tërësinë e vendit për hir të disa llogarive të vogla
Ndërkohë më lejoni të them, se ah sikur t'i shprehnin synimet e tyre haptazi, duke thënë: "Ne nuk duam që ju të merreni me punën e qendrave të kurseve". E të mos u sillnin dëm edhe atyre qendrave të kurseve që nuk janë të Lëvizjes. Mërzitesh edhe për ata njerëz, të cilëve u është dashur t'i ngrenë ato qendra me mish e me shpirt, derisa i kanë prurë në këtë gjendje. Turp! Thuhet edhe se 3000 nga 3800 qendra kursesh nuk kanë asnjë lidhje me Lëvizjen. Po ta thoshin haptazi, edhe ne do t'u thoshim: "Shumë mirë, meqë kjo çështje qenka një çështje për jetë a vdekje për ju, atëherë t'ju lutemi që t'u jepni kohë shokëve tanë për t'i mbyllur ato brenda një procesi të caktuar." Të mos digjnin edhe të njomët krahas të thatëve.
Veç kësaj, si për shtojcë... Ministria e Arsimit, madje edhe qeveria në çështjet më të rëndësishme duhet të mbledhë edhe mendimin e të tjerëve. Jetojmë në një epokë kur po përjetohen krizat më të rënda shoqërore, erozionet më të forta kulturore, e cila i ka marrë peng si individët ashtu edhe familjet. Pata lexuar para disa kohësh shkrimin e një miku akademik. Nëse nuk më kujtohet gabim, ngjarjet e vetëvrasjeve janë shtuar 36% vetëm në dymbëdhjetë vitet e fundit. Poashtu nëpër shkolla është përhapur epidemia e hapeve droguese, kurse përdorimi i alkoolit është shtuar me 32%. Poende sipas studimeve të kryera prej një zonje shumë të nderuar psikiatriste, numri i pacientëve të mjekuar për përdorimin e drogës në dhjetë vitet e fundit është shtatëmbëdhjetëfishuar. Këto janë të dhëna tejet të frikshme që kërcënojnë vlerat dhe moralin e mbarë shoqërisë. Si do ta shpjegoni ju tani ndërhyrjen e Ministrisë së Arsimit për të mbyllur qendrat e kurseve pikërisht në një kohë të tillë, kur po përjetohen problemet më madhore për rininë, në një kohë kur këto probleme kanë filluar të mbërthejnë të ardhmen e mbarë vendit? Mos ndoshta do ta parandalojnë përhapjen e këtyre fatkeqësive duke mbyllur qendrat e kurseve? Me aq sa kam mundësinë të di unë, këto shkolla dhe qendra kursesh të atribuara Lëvizjes, janë jo vetëm institucione arsimore, por çerdhje edukimi që luftojnë kundër këtij kalbëzimi. Kur mendoj boshllëkun që do të formohet në Jug-Lindje këtej e tutje ndihem jashtëzakonisht keq. E kam tejet të vështirë ta kuptoj se si drejtuesit e këtij shteti e kanë kaq të lehtë të hedhin në rrezik unitetin dhe tërësinë e vendit për hir të disa llogarive të vogla.
Edhe unë jam viktimë e kësaj, kush kryen përgjime të jashtëligjshme të dalë të japë llogari përpara drejtësisë
Janë publikuar një sërë përgjimesh. Sidomos disa qarqe akuzojnë Lëvizjen për to.
Këto lloj akuzash janë bërë gjithnjë që në të shkuarën; por ç'e do, se saherë, ata që i kanë bërë nuk kanë prurë asnjë provë. Mospërmendja e vazhdueshme e ndonjë prove argumentuese në një temë të tillë të përsëritur sa e sa herë, tregon të vërtetën se pas kësaj ndiqet fshehtësisht ndofarë qëllimi tjetër.
Të gjithë thonë nga një gjë në lidhje me këtë çështje. Ç'është e vërteta është një çështje paksa e ngatërruar. Ka përgjime të cilat janë bërë me vendim gjykate, por ka gjithashtu edhe përgjime të bëra nëpërmjet rrugësh jashtëligjore. Sido që të jetë, çdokush që zë e bën përgjime të jashtëligjshme duhet gjetur e të dënohet. Kushdoqoftë ky, dhe ndaj kujtdoqoftë le të ndjejë simpati. Si të gjithë shokët e mi, edhe unë jam viktima e gjithë kësaj tollovie. Ka kaq shumë kohë që ndiqet një propagandë e tillë e errët për të na përkeqësuar imazhin, duke thashëthënë gjithfarë marrëzish, duke na kthyer në qendër të shënjestrës në të gjitha mediet. Dhe me këtë mund të përballemi veçse ligjërisht. Nëse ka të atillë që bëjnë përgjime pa kurrfarë principi ligjor, madje duke i kapërcyer të gjitha përgjegjësitë që të njeh ligji, duhet të nxirren menjëherë përpara drejtësisë për të dhënë llogari. Për ta ilustruar më qartë, duhet thënë, se edhe ata që akuzojnë pa pasur asnjëfarë prove argumentuese, vetëm duke thënë: "Ata kanë përgjuar" me në qendër të shënjestrës një bashkësi shumë të madhe njerëzish, duhet të nxirren para drejtësisë për të dhënë llogari. Është drejtësia që duhet t'ua pyesë, "Po ju nga e dini këtë?". Është e pamundur që mungesën e drejtësisë ta rregullosh me anë të padrejtësisë. Unë besoj, se t'i përdorësh sipas oreksit këto përgjigme, sa herë që t'i vijnë për mbarë qëllimeve të tua, dhe të çohesh t'i kundërshtosh me çdo kusht sa herë që ndihesh i sulmuar apo viktimizuar, duhet të jetë një gjendje e gjykueshme, qoftë nga ana e drejtësisë, qoftë nga e moralit...
- Publikuar më .