Gündemi elde tutmak için
Duyguda, düşüncede, hamlede, aksiyonda âtıl millet ve toplumların, cemaat ve grupların, bir aksiyon alâmet ve belirtisi olan “gündemi belirleme” fonksiyonunu eda etmeleri söz konusu değildir. Belki öteden beri, bu tür millet, toplum, cemaat ve gruplar, başkalarının belirlediği gündeme ya adapte olmuş ya da reaksiyon göstererek karşı çıkmışlardır. Bazen de duruma göre, başkalarının belirlediği gündemin çağrışımlarıyla avunmuşlardır.
Meseleye bu açıdan yaklaştığımızda şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: Başkalarının gündemine adapte olmak da, reaksiyoner davranışlarda bulunmak da ancak geri kalmışlığın ve –ilerleme sürecinde de olunsa– hâdiseleri geriden takip etmenin ayrılmaz bir vasfı gibidir. Buna aynı zamanda, gündem belirlemede kifayetsiz kalışın tabiî neticesidir de diyebiliriz.
Reaksiyoner davranışları, başkalarının taarruzuna karşı müdafaada kalmak ve karşı tarafın yaptıklarını, geçici de olsa durdurmaya gayret etmek şeklinde yorumlamak da mümkündür. Ne var ki bu da yine hamleci ruhla telif edilmeyen bir zaaftır.
Hâlbuki gündem belirlemek ve hâdiselerin nabzını elde tutabilmek için, devamlı fikir ve düşünce üreten bir “beyin kadro”ya ve bu düşünceleri pratiğe dökebilecek “dinamik insanlara” ihtiyaç vardır. Tabi bütün bunlar, birer plân ve program gerektiren işlerdir.
Plân ve programlar önce tasavvurla başlar. Sonra akıl sürecine girer ve birer düşünce ve fikir olurlar. Sonra bu düşüncelerin hayata geçirilmesi için vasat ve ortamın müsait hâle gelmesi de şarttır. Demek oluyor ki, meselenin, bir düşünce ve fikir olarak hazırlanması, bir de bu düşünce ve fikirlerin hayata geçirilmesi yönleri var. Biz bunların bütününe plân ve program diyoruz.
Her ciddi aksiyon ve hamle, hep böyle bir plân ve programın ürünü olduğu sürece yararlı ve kalıcı olmuştur.
Bizde, üç asırdan bu yana ve bilhassa Tanzimat’tan beri, devletlerarası muvazenede çok hayatî bir yeri olan gündemi elde tutma gibi bir plân ve projemizin olduğu söylenemez. Bugün, içinde bulunduğumuz hâdiselerin amansız tazyikiyle bunu biraz daha derinden hissedebiliyoruz.
- tarihinde hazırlandı.