İnkılâpçı ruh hasreti
İnkılâpçı ruhlara muhtacız. Hava kadar, su kadar ihtiyacımız var inkılâpçı ruhlara. Kendini yenilemesini bilen ve bildiğini yeni yeni komprimeler hâlinde takdim etmeyi beceren insan yokluğudur ki, bugün fikir ve kültür hayatımızı iflâsa sürüklemiştir.
Düşünün ki, asırlarca bizde tasavvurî mantık okutulmuştur. Bizim talebelik dönemimizde de aynı mantık okutulurdu. Hatta İsagoci ve Muğni’t‑tullâb gibi mantık kitaplarını ben de birkaç kere okuttum. Hâlbuki bu dönem zarfında Batı’da, Bacon ve Russell gibi düşünür ve filozoflar değişik mantık süreçlerini aşarak tatbikî mantığa, hatta riyazî mantığa ulaşmışlardı. Gariptir biz, uzun zaman Yunan’dan kalma bir kısım eski şeyleri heceleyip durmuşuzdur.
İşte böyle bir dönemde Bediüzzaman gibi inkılâpçı bir ruh çıkıyor ve mantık adına Kızıl İ’câz adlı eserini yazıyor. Ve bu eserini, bazı tembel zihinleri düşündürmek için yazdığını söylüyor. Ne var ki, o dönemin tembel ruhları bir türlü bu inkılâpçı ruhun eserini kabullenemiyor.. kabullenmek bir yana, Aristo mantığında takılıp kalmış bu ruhlar, farklı şeyler söylüyor diye Bediüzzaman’a cephe alıyorlar.
Arapça öğrenimiyle ilgili de aynı şeyler söylenebilir. Daha işin başında Arapçanın şer’î ilimleri öğrenmeye vesile olduğu söylenir; ama nedense, o vesilede, insanların beş‑on senesi beyhude zayi olup gider. Hâlbuki aynı malumatı –tekniğine uygun olduğu takdirde– üç‑beş senede öğretmek de mümkündür.
Ben, üzülerek, “kaht‑ı rical” de diyebileceğimiz inkılâpçı ruh yokluğunu bütün üniversite ve fakültelerimiz için de söyleyeceğim. Bizim şu andaki kültürümüz, üzülerek itiraf etmeliyiz ki, tamamen şablonculuk ve adaptasyonculuk üzerine kurulmuştur. Bu arada, fişleyip‑işleme ve bunları ard arda sıralayarak kitap yazma da ayrı bir eksikliğimiz ve hatta komik bir yanımızdır.
Ama, öyle inanıyorum ki, yetişmekte olan yeni nesiller arasından, her sahada inkılâpçı ruhlar çıkacak ve birkaç asırdan beri süregelen bu humûdet dönemini sona erdireceklerdir.
- tarihinde hazırlandı.