Goddelijk Voorschrift En Bestemming En De Vrije Wil Van De Mens
Het originele Arabische woord voor 'bestemming' is 'Qadar' met als afgeleide betekenissen: beslistheid, een bepaalde maat en vorm geven, verdelen en oordelen. Het is als een uitdrukking gedefinieerd door Moslimgeleerden als Goddelijke maatstaf, beslistheid en oordeel in het scheppen der dingen. Vooraleer we overgaan in de details die over het Goddelijk Voorschrift handelen en de Bestemming, kunnen we hier beter de vertaling geven van enkele, in dit verband, betekenisvolle Qur'an verzen:
'Bij Hem zijn de sleutels van het Ongeziene. Niemand buiten Hem kent deze. Hij weet wat er in het land en de zee is. Geen blad valt van een boom zonder Zijn kennis, geen graantje valt in de duisternis der aarde. Niets is er droog noch nat, of het staat in een Duidelijk Boek.' (Al-An'am, S6, A59)
'Er is niets verborgen in de hemelen of de aarde, zonder in een duidelijk Boek te staan.' (Al-Naml, S27, A75)
'Het zijn Wij, Die de doden tot leven brengen. Wij tekenen op wat zij sturen (over hun levens en gedrag in het Hiernamaals) en wat er van hen overblijft. Alle dingen hebben wij bewaard in een Duidelijke Optekening.' (Ya Sin, S36, A12)
'Zij zeggen: Wanneer zal deze belofte vervuld worden, als gij naar waarheid spreekt?' Zeg: 'Deze kennis is alleen bij God, ik ben slechts een eenvoudige waarschuwer.' (Al-Mulk, S67, A25-26)
'Neen, maar het is een schitterende Qur'an, op een Bewaard Tablet.' (Al-Buruj, S85, A21-22)
In zekere zin zijn Voorschrift en Bestemming hetzelfde, maar anderzijds betekent Bestemming: voorbestemming of voorschrijving, terwijl Voorschrift betekent: het uitvoeren van dit voorschrift of de realisatie ervan.
Om duidelijker te bepalen en beter uitgewerkt, betekent Bestemming dat van de microkosmos (atomen) tot de makrokosmos (het universum als een geheel), van deeltjes tot sterrennevels: God Almachtig, Die alles weet tot het allerkleinste en Wiens Kennis alle ruimte en tijd omvat, terwijl Hijzelf voorbij tijd en ruimte is, het bestaan geeft door Zijn Kennis aan alle dingen en wezens en aan elk een bepaalde vorm, levensduur, functie of missie en zekere bijzonderheden toewijst. Dit kan als een vergelijking worden begrepen: 'God is de hoogste vergelijking' en Hij bevind zich absoluut voorbij alle vergelijking en is verschillend van wat een mens zich over Hem kan voorstellen. Zoals een schrijver die een volledige en preciese kennis heeft van het boek dat hij zal schrijven en dat in zijn gedachten reeds is ingedeeld in hoofdstukken, delen, paragrafen, zinnen en woorden voor het wordt geschreven. In deze zin is Bestemming bijna hetzelfde als Goddelijke Kennis. Het wordt ook de Duidelijke Optekening genoemd of het Hoogste Bewaarde Tablet. (Door deze analogie te maken, om dit onderwerp te verduidelijken, moeten we toch de beperkingen ervan niet vergeten; tijd en ruimte zijn twee dimensies van het bestaan of de schepping binnen de grenzen waar de schepsels zich bewegen. Er is geen beperking van dimensies betreffen de God en Diens daden. Wat we over Hem kunnen zeggen, bestaat alleen in wat Hij weet, bepaalt, regelt, voorschrijft en schept. Omdat we geschapen, eindige schepsels zijn, met beperkte capaciteiten en gevangen in tijd en ruimte, kunnen we niet de volledige aard en identiteit van Zijn Namen, Kenmerken en Daden kennen.)
Bestemming betekent ook dat God alles heeft gemaakt in overeenstemming met een zekere, bepaalde maat en in exacte balans. De Qur'an verklaart:
'God weet wat elke vrouw draagt, wat de lichamen opnemen en wat zij opleveren. En alles is bij Hem een juiste maat gegeven.' (Al-Ra'd, S13, A8)
'De zon en de maan zijn nauwkeurig gemaakt, volgens een berekening. De sterren en de bomen versieren, in dienstbaarheid aan Hem.' en de hemel is door Hem verheven. Hij heeft het evenwicht ingesteld, overschrijdt gij dit niet; maar respecteer de balans nauwkeurig en schiet hier niet in tekort.' (Al-Rahman, S55, A5-A9)
De juiste balans en de harmonie in het universum tonen duidelijk aan dat er een Goddelijke Bestemming bestaat. Dat het universum als een geheel en alle afzonderlijke delen en schepsels erin, een juiste maat tonen, evenwicht, orde en harmonie. Dit duidt aan dat alles is bepaald, gemeten, geschapen en beheerd door God Almachtig. Vooronderstellingen zoals determinisme, die door velen wordt ondersteunt, ook de aanhangers van de Marxistische ideologie, als verklaring voor de orde en de werking van het universum. Ook het menselijk koninkrijk is een stilzwijgende erkenning van de Bestemming, zelfs als een absoluut determinisme, als verklaring van het menselijk handelen, onverenigbaar is met Islam.
Alle zaden, vruchten, pitten, gemeten en bepaalde vormen en de uitzonderlijke orde en harmonie van het universum, zijn werking gedurende miljarden jaren zonder de minste verzwakking of afwijking in het kleinste onderdeel, toont dat alles gebeurt in overeenstemming met de absolute bepaaldheid door God Almachtig. Elk zaad of vruchtsteen en zelfs elke eicel die door een mannelijke zaadcel is bevrucht is zoals een omhulsel die door de Goddelijke Macht is gevormd en waarin de Goddelijke Bestemming de toekomstige levensgeschiedenis heeft ingeplant van een plantaardig of dierlijk wezen. De Goddelijke Macht gebruikt atomen of deeltjes, in overeenstemming met de maat die is vastgesteld door Goddelijke Bestemming als bouwstenen om een welbepaald zaadje te doen uitgroeien tot een welbepaalde plant en een welbepaalde, bevruchte eicel tot een individuele mens. Dit betekent dat de toekomstige levensgeschiedenis van die plant of dat dier, en de principes die de werking ervan bepalen, vooraf zijn vastgelegd in het zaad of de bevruchte eicel als bepalende factoren en processen.
Alhoewel de basismaterialen voor planten, dieren en mensen dezelfde zijn, is er een haast oneindige variëteit tussen soorten en individuen. De planten en dieren die groeien uit dezelfde samenstellende basiselementen vertonen grote harmonie en juiste verhoudingen. Uit deze overweldigende harmonie kan de mens niet anders dan besluiten dat aan elk van hen een bijzondere vorm werd gegeven, in de juiste afmeting. Het is de Goddelijke Bestemming die deze maat vastlegt.
Eén enkel zaad vertoont de Bestemming in 2 verschillende manieren: De eerste door de Duidelijke Optekening (Imamun Mubin) te tonen en de tweede door het Duidelijke Boek (Kitabun Mubin) te tonen. Dit eerste teken is een andere naam voor de Goddelijke Kennis en Bevel, de omvatting voor het universum als geheel en in alle onderdelen, groot en klein, en alle gebeurtenissen, zoals we eerder reeds aanduidden. Zoals iedereen weet, is het zaad van een plant ook het geheugen ervan. Immers: een plant die groeit uit een zaadje, zal zelf ook vele zaden dragen. In elk van deze zaden wordt de hele levensgeschiedenis van deze plant opgetekend zodat zij op hun beurt kunnen uitgroeien tot nieuwe planten die bijna identiek zijn aan de originele planten. Deze hebben immers geen van allen, een bewuste geest die van een vrije wil is voorzien. Daarom, behalve het tonen van de duidelijke Optekening en de Goddelijke Bestemming, waarin alles is vertegenwoordigd of bestaat met alle individuele kenmerken, is een zaadje ook de aanduiding van het Opperste Bewaarde Tablet (Lawhun Mahfuz). Dit komt overeen met het menselijk geheugen in het koninkrijk der mensen. Bovendien, omdat het aanduidt dat de levensgeschiedenissen der mensen zijn opgetekend, verwijst een zaad ook naar het leven in het Hiernamaals.
Het Duidelijke Boek is een andere titel voor Goddelijke Wil en de scheppende en werkingswetten van het universum, zoals door God geschapen. Als we de duidelijke Optekening: Formele of Theoretische Bestemming noemen, dan is het Duidelijke Boek ook een Actuele Bestemming. De toekomstige, volgroeide vorm van een plant of een dier, dat de hele inhoud toont van het zaad of de bevruchte eicel, kan worden begrepen als de Actuele Bestemming. Samengevat: zoals zaden of planten of bevruchte eicellen en dierlijke wezens, is alles in het universum een duidelijke verwijzing naar de Goddelijke Bestemming, bepalend, oordelend, metend, individualiserend en verschillen instellend. Echte dromen ,die nieuws brengen over sommige toekomstige gebeurtenissen, zijn een andere, onloochenbare aanduiding van Bestemming of Goddelijke 'voorbepaling'.
Vraag: Waarom is het geloof in de Bestemming een deel van de essentiële geloofspunten?
Antwoord: Door de rots en de zwakheid van de menselijke toewijding aan God, heeft deze de neiging om zijn verwezenlijkingen en goede daden aan zichzelf toe te schrijven en zich daarop te beroemen. Daarentegen stelt de Qur'an duidelijk: 'God schept u en wat gij doet;' (al-Saffat, S37, A96) Het is het Goddelijk Mededogen dat goede daden vraagt en de Kracht van de Heer dat hen schept. Wie het eigen leven beschouwt, zal besef verwerven en aan zichzelf bekennen dat God hem heeft geleid naar goede daden, meestal heeft verhinderd van slechte daden te begaan en hem heeft begunstigt met vele prestaties en goede daden door hem te voorzien van de nodige capaciteiten, krachten en middelen. God leidt de mens naar goede daden en doet hem slagen in het willen en het uitvoeren ervan. De échte oorzaak van de goede daden is dus Gods Wil. een mens kan goede daden bezitten door geloof en eerlijke toewijding en door tot God te bidden van verdienstelijk te zijn, bewust gelovend in de noodzaak van de uitvoer van deze goede daden en vreugde te scheppen in wat God voor hem heeft voorzien. Hij mag nooit opscheppen over zijn goede werken en prestaties en hoogmoed tonen bij de mensen. Het past de mens om steeds dankbaar en nederig te zijn tegenover God.
Als de mens al dit goede aan zichzelf toeschrijft, lijkt hij zijn zonden zélf te vergeven door deze misstappen aan de Bestemming toe te schrijven. Nochtans, omdat God geen zonde of misstap waardeert, noch goedkeurt, is het de mens zélf die deze zonden veroorzaakt en begaat door de eigen, vrije wil. Nochtans is het God die de zonden schept, die toestaat dat zonden bestaan of hen een plaats geeft. God schept ook de goede daden, want anders zou de vrije wil van de mens, Zijn Werk, worden opgeheven. De wil van de mens begaat zonden. God roept de mensen op tot goede werken, leidt hen daartoe en inspireert de mens steeds daartoe. De mens echter, begaat zonden door de eigen vrije wil en is ongehoorzaam aan de Schepper. Daarom is de mens volledig zélf verantwoordelijk voor zijn zonden en misdaden. nochtans, om zichzelf tegen zonden en de verleidingen van Satan te beschermen en het eigen lichamelijke ego te bedwingen, moet de mens zowel proberen om de zondige neigingen te verwijderen door boetedoening en het vragen van vergiffenis alsook zichzelf leiden en aansporen tot goede werken door daden, gebeden, toewijding en vertrouwen in God.
Samengevat: de mens heeft een vrije wil en wordt uitgenodigd om de religieuze voorschriften te volgen en af te zien van zonden en verkeerde daden. Hij kan deze in geen geval toeschrijven aan God. Goddelijke Bestemming bestaat zodat de gelovige niet hoogmoedig wordt door zijn goede daden aan zichzelf toe te schrijven. Hij moet god eerder dankbaar zijn dat hij deze goede daden kan stellen. De mens heeft een vrije wil zodat het lichamelijke ego niet door opstandigheid zichzelf ontdoet van de gevolgen der zonden door deze aan de Bestemming toe te schrijven.
Een tweede belangrijk punt om te vermelden is dat de mens zich meestal beklaagt over voorbije gebeurtenissen en de tegenslagen die deze meebrachten. Erger nog, de mens kan niet verhinderen van in wanhoop te vallen en zichzelf te verliezen in een verspild leven. Hij kan zelfs zover gaan van te klagen over, en tegen, God. Nochtans bestaat de Bestemming zodat de mens voorbije gebeurtenissen en tegenslagen zou verbinden met Bestemming. Daardoor kan hij de wanhoop ontwijken en zichzelf voorzien van opluchting, veiligheid en troost. Anderzijds, zoals verder zal worden besproken, is de mens verantwoordelijk voor het eigen toekomstige leven en alles wat hij bewust en met een bedoeling verricht, vermits de Bestemming de vrije wil van de mens niet uitsluit.
Samengevat: alles wat bestaat, ook de tegenslagen, moet worden beschouwd in het licht der Bestemming, en wat nog zal komen, de zonden en de verantwoordelijkheidskwesties: dit alles is voor rekening van de menselijke vrije wil. Op deze manier worden de uitersten van fatalisme (jabr) en het ontkennen van de rol der Bestemming in menselijke daden,(i'tizal, de stelling der Mu'tazila) vermeden.
- Aangemaakt op .