Οι ορίζοντες της ηρεμίας
Από την ημέρα που το πρώτο ανθρώπινο πόδι πάτησε τη Γη, οι άνθρωποι ονειρεύονταν πάντα να αποκτήσουν ψυχική ηρεμία. Οι άνθρωποι λαχταρούν τη γαλήνη και πασχίζουν με διάφορους τρόπους να την κατακτήσουν. Μερικές φορές τη συνδέουν με τη σκληρή εργασία και την απόκτηση οικονομικού πλούτου και άλλοτε τη συσχετίζουν με το να ζουν με απόλυτη ελευθερία για την ευχαρίστησή τους· άλλες φορές, η γαλήνη συσχετίζεται με την απόκτηση προηγμένων τεχνολογικών αγαθών και την εξασφάλιση υλικών ανέσεων ή άλλες, πάλι, συναρτάται με το φαγητό, το ποτό και την ικανοποίηση των σαρκικών επιθυμιών. Οι άνθρωποι έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην απόκτηση και την κατοχή αυτών των αγαθών. Σε αυτό τον ομιχλώδη και σκονισμένο δρόμο, οι άνθρωποι κάποτε έζησαν ελπίζοντας και κάποτε δοκίμασαν απογοητεύσεις και απελπίστηκαν, όμως οι προσδοκίες τους δεν επαληθεύτηκαν ποτέ· είναι αδύνατο να τα καταφέρουν με αυτούς τους τρόπους, γιατί η γαλήνη αποτελεί καρπό της αρετής και μόνο μέσω της πίστης μπορεί να κατακτηθεί. Αυτό αποτέλεσε και την ουσία της προφητικής ιδιότητας.
Η ανταπόκριση σε αυτό το κάλεσμα για ειρήνη και ψυχική ηρεμία υλοποιείται όταν οι άνθρωποι στρέφονται προς τον Θεό και υποτάσσονται σε Αυτόν με όλο τους το είναι. Είναι αδύνατον ένας άνθρωπος της πίστης που έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό υποταγής να εξακολουθεί να είναι σκλάβος των σαρκικών επιθυμιών, ούτε είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος να φοβάται κάτι άλλο πέρα από τον Θεό ή να νιώθει οποιαδήποτε αγωνία. Καθώς αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν τον Έναν που αναζητούσαν και τον Αγαπημένο για τον οποίο προόριζαν την αγάπη τους, αποκτούν και την ψυχική τους ηρεμία, γιατί βρίσκουν προστασία στο καταφύγιο του Αιώνιου και Παντοδύναμου Θεού, μπροστά στο μεγαλείο του οποίου θα νιώθουν πάντα δέος και σεβασμό. Βρίσκουν τη γαλήνη, γιατί γνωρίζουν ότι η Ατέλειωτη Παντοδυναμία και Χάρη δεν εγκαταλείπει ποτέ όσους στρέφονται προς Εκείνον, όποιοι και αν είναι, και ποτέ δεν τους αφήνει να παραδέρνουν στη δυστυχία.
Γι’ αυτό τον λόγο, οι πιστοί άνθρωποι ζουν πάντα με γαλήνη και νιώθουν ασφάλεια. Γνωρίζουν ότι θα φτάσουν στον επιθυμητό προορισμό, αν συνεχίσουν να πορεύονται συσχετίζοντας τα πάντα με Εκείνον. Θα είναι ασφαλείς καθ’ όλη τη διαδρομή και, στο τέλος, θα βιώσουν τη «γαμήλια νύχτα» της ένωσης με τον Θεό· θα περπατήσουν προς τον σκοπό της ύπαρξης με την καθοδήγηση του Κορανίου, με την εμπιστοσύνη που εμπνέει η πίστη που έχουν στην καρδιά τους, με την αύρα της υποταγής να αναδίδεται από τα συναισθήματα και τη συνείδησή τους και υπό την επίβλεψη του Θείου Διδασκάλου. Έτσι μόνο μπορούν να ξεπεράσουν τις διαβολικές παγίδες των σωματικών δεσμών και των άπληστων ορέξεων, των επιθυμιών και των φαντασιώσεών τους. Πραγματικά, όσοι εισέρχονται στο περιβάλλον του Κορανίου και βρίσκουν καταφύγιο στην καθοδήγησή Του, νιώθουν πάντα μια βαθιά ικανοποίηση και μια ακλόνητη εμπιστοσύνη στις καρδιές τους. Καθώς ακούν τη συνείδησή τους, καθώς ατενίζουν τα αντικείμενα, καθώς στοχάζονται το αύριο τόσο του κοντινού όσο και του μακρινού μέλλοντος, δηλαδή του μέλλοντος που εκτείνεται ώς την αιωνιότητα, καθώς αναλογίζονται την Μπερζάχ (τον τόπο όπου οι ψυχές θα περιμένουν μέχρι την Ημέρα της Κρίσης), τη Μάχσαρ (τον τόπο όπου όλοι οι νεκροί και οι ζωντανοί θα συναντηθούν την Ημέρα της Κρίσης), τη Σιράτ (την πολύ στενή γέφυρα που οδηγεί στον Παράδεισο), την Κόλαση και τον Παράδεισο, έχουν μια πλήρη εικόνα της αποστολής τους και είναι γεμάτοι με αισθήματα ευθύνης και ελπίδας. Αυτό το αίσθημα ελπίδας είναι ευθέως ανάλογο του βάθους της πίστης τους. Ατενίζουν τα αντικείμενα μέσα από μια συγκεκριμένη προοπτική καλοσύνης, που τους χορηγήθηκε όπως αρμόζει στο εύρος της πίστης τους, έτσι ώστε όταν το παραπέτασμα της φυσικής ύπαρξης αποσυρθεί τελείως, να διαπιστώσουν ότι τα πράγματα που βλέπουν εκεί είναι όμοια με τα πράγματα που νιώθουν και βιώνουν εδώ. Θα βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο με όσα αισθάνθηκαν ότι βρίσκονται πέρα από τον χώρο του επίγειου εγκλεισμού τους και θα χαμογελάσουν με την καλοτυχία τους.
Πραγματικά, η πίστη είναι το μαγικό κλειδί της ευτυχίας σε αυτόν τον κόσμο και στην Επόμενη Ζωή και εγγυάται αγαθό τέλος σε εκείνους που θα ζήσουν τη ζωή τους κάτω από τη σημαία της. Η πίστη εγγυάται ευτυχή παραμονή στην Μπερζάχ, όπου η προσδοκία της ανάστασης θα είναι ευχάριστη και όπου μια οκτάβα από τη Θεία Κλίμακα θα κρατά τις ψυχές μας ήρεμες και θα κάνει τις καρδιές μας να νιώθουν ότι πλησιάζουμε στη Γέφυρα Σιράτ με ελπίδα και ισορροπία. Ο Παράδεισος ανοίγει τις πόρτες του. Εμείς γνωρίζουμε ότι εκεί μας περιμένουν εκπλήξεις που ξεπερνούν όλες τις προσδοκίες, ευλογίες από το Δένδρο του Παραδείσου, που μας κάνουν να ξεχνάμε ακόμα και τις πιο δυσάρεστες και οδυνηρές στιγμές αυτής της ζωής!
Όταν οι άνθρωποι της πίστης στρέφονται προς τον Θεό με όλο τους το είναι, όλα τα υπόλοιπα εξαφανίζονται από τα μάτια τους. Όλες οι απατηλές δυνάμεις και επιθυμίες ξεφουσκώνουν σαν τρύπια μπαλόνια. Όλα τα φώτα αυτής της γης, που κατά καιρούς έχουν θαμπώσει τα μάτια τους με την ψεύτικη λάμψη τους, σβήνουν μπροστά στο θεϊκό Του φως που φωτίζει τις καρδιές· από παντού ακούγεται δυνατά: «Σήμερα όλα τα πλούτη ανήκουν στον Θεό, τον Απόλυτο Νικητή». Μια καρδιά που έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο έχει ελευθερωθεί από τις απατηλές υποσχέσεις όλων των σαγηνευτικών δυνάμεων, από κάθε είδους ψεύτικη ευγένεια, χάρη και γλυκύτητα και στρέφεται μόνο προς τον Θεό, περιμένοντας βοήθεια μόνο από Εκείνον. Όταν αυτοί οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα ή κλονίζονται από κάποια δυσκολία, Τον εμπιστεύονται και βρίσκουν σε Αυτόν στήριγμα. Σε Αυτόν αναζητούν προστασία από όλες τις απειλές, βρίσκουν καταφύγιο στο άσυλο του ελέους Του, καλοσύνη και βοήθεια.
Όταν αυτοί οι άνθρωποι χάνουν την αποφασιστικότητά τους, δέχονται βοήθεια από τη δύναμή Του. Όταν κηλιδώνονται από την αμαρτία, τρέχουν στον νιπτήρα της συγχώρεσής Του για να καθαριστούν και διαλύουν την ομίχλη και τον καπνό που σκεπάζουν περιστασιακά τον ορίζοντά τους, με την πίστη τους και την υποταγή τους σε Εκείνον. Έτσι, περπατούν προς το μέλλον χωρίς να υποκύπτουν στις δυσκολίες που εμφανίζονται στον δρόμο τους. Λύνουν τα προσωπικά, τα οικογενειακά και τα κοινωνικά τους προβλήματα πάντοτε σε σχέση με τον Θεό και ποτέ δεν φοβούνται, ούτε νιώθουν μοναξιά στην ψυχή τους. Κατά καιρούς, μπορεί να αισθανθούν για λίγο μόνοι ανάμεσα στον κόσμο, αλλά χάρη στην πίστη και την υποταγή τους σε Αυτόν, πάντα νιώθουν την αύρα της «συντροφιάς του Θεού». Οτιδήποτε τους τυχαίνει, το αντιμετωπίζουν σαν προειδοποίηση της μοίρας και δέχονται τα γεγονότα με εγκαρτέρηση και υπομονή.
Η πίστη τους στον Θεό και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της πίστης τούς προσφέρουν τη δυνατότητα να εξοικειωθούν με τα πάντα και, κατά συνέπεια, βλέπουν όλη την ύπαρξη σαν την οικογένειά τους. Έρχονται σε επαφή με την υπόλοιπη πλάση, παίζοντας ενεργό ρόλο στη ζωή του σύμπαντος και στη συνείδησή τους νιώθουν την απεραντοσύνη του τίτλου του εκπροσώπου που τους έχει απονεμηθεί. Αντιλαμβάνονται ότι τα πάντα έχουν δημιουργηθεί προς όφελός τους και υποκλίνονται με ευγνωμοσύνη, συνειδητοποιώντας ότι βαδίζουν χέρι-χέρι με τους αγγέλους και τις ψυχές του σύμπαντος. Το έδαφος στο οποίο πατούν, οι κάμποι και οι χερσότοποι, τους φαίνονται μέρη ζεστά και με θαλπωρή, σαν τις κατοικίες των παππούδων τους, και νιώθουν εκεί σαν στο σπίτι τους, σαν να βρίσκονται στην κούνια της μητέρας τους. Αξιολογούν την ύπαρξη όχι με τη σκληρή, κυνική ματιά των ρεαλιστών, αλλά με τη ματιά των πιστών που συσχετίζουν τα πάντα με τον Θεό. Σαν ανταμοιβή, δέχονται την αναγνώριση από όλα όσα βρίσκονται γύρω τους. Λαμβάνουν μηνύματα εμπιστοσύνης από όλα τα πράγματα με τα οποία έρχονται σε επαφή και ανταποδίδουν με τη συμπεριφορά τους, που εκφράζει την ίδια εμπιστοσύνη. Δεν φοβούνται τίποτα και δεν προκαλούν φόβο σε κανέναν· αγκαλιάζουν τα πάντα σαν αδέρφια τους. Μοιράζουν χαμόγελα προς όλα τα πράγματα· πίνουν το νερό, αναπνέουν τον αέρα και δέχονται όλα τα είδη των δώρων σαν ευλογίες από τον Θεό. Μυρίζουν το άρωμα της Γης και το άρωμα όσων αυτή γεννάει, σαν να είναι η πιο γλυκιά ευωδιά. Χαιρετίζουν τους οπωρώνες και τους κήπους, τα βουνά και τις κοιλάδες, το χορτάρι και τα δέντρα, τα τριαντάφυλλα και τα λουλούδια με τη γλώσσα της καρδιάς τους, σαν να έχουν και αυτά τα πράγματα αισθήσεις. Χαϊδεύουν όλα τα πλάσματα που συναντούν, σαν να είναι φίλοι προορισμένοι να τους κρατούν συντροφιά. Με κάθε τους πράξη αποδεικνύουν ότι στάλθηκαν στη Γη για να επιτύχουν την αρμονία και τη συμφιλίωση με όλο το σύμπαν.
Έτσι, οι πιστοί άνθρωποι που, με την ατέρμονη πίστη τους, βλέπουν τους πάντες και τα πάντα μέσα σε αυτά τα πλαίσια, νιώθουν ότι βρίσκονται σε ένα πλατύ ειρηνικό περιβάλλον. Αυτοί οι άνθρωποι είναι περιχαρείς με τις ανείπωτες απολαύσεις τού να ζει κανείς με πίστη. Πραγματικά, στη ζωή αυτή δεν υπάρχουν τσακωμοί, ούτε διαφωνίες· διοχετεύουν όλη τους την ενέργεια στο να κάνουν τους άλλους να αισθανθούν ό,τι αισθάνονται κι αυτοί και χαίρονται όταν μοιράζονται αυτά τα ειλικρινή αισθήματα με όλους τους υπόλοιπους· πασχίζουν να διδάξουν σε όλους αυτό το τραγούδι της χαράς, αποκαλύπτοντας, στον βαθμό που μπορούν, τους μυστικούς ορίζοντες των άλλων όντων. Βρίσκονται πάντα λίγα βήματα μπροστά από τους ρυθμούς της κανονικής ζωής, γιατί προσπαθούν να γνωρίσουν στους άλλους ανθρώπους αυτές τις χαρές. Σε κάθε τους πράξη, δείχνουν απέραντη εμπιστοσύνη στον Θεό· φροντίζουν να μην εναντιωθούν ποτέ σκόπιμα στους άλλους ανθρώπους. Πράγματι, από τη μια μεριά, τρέφουν τη δική τους δύναμη, βασιζόμενοι στην παντοδυναμία του Θεού· από την άλλη, προσπαθούν να κερδίσουν την υποστήριξη άλλων ανθρώπων της πίστης που τους μοιάζουν. Μετατρέπουν όλες τις δυνάμεις που μπορεί να τους εναντιωθούν σε δικά τους πλεονεκτήματα και βαδίζουν έτσι προς τον στόχο τους, σαν να πετούν. Περπατούν προς τον στόχο της προσέγγισης της γαλήνης με πίστη, προς τον στόχο τού να κάνουν τους άλλους ανθρώπους να πιστέψουν και προς την επίτευξη της ευχαρίστησης του Θεού.
Η αλήθεια είναι πως μια κοινωνία με άτομα που έχουν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο ικανοποίησης, που αγαπούν και σέβονται το ένα το άλλο και που συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς της καρδιάς, είναι μια κοινωνία στην οποία είναι πολύ εύκολο να βασιλεύσει η ειρήνη. Κι αυτό γιατί οι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τα μέλη της στην ανησυχία και τη δημιουργία φατριών έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Μεταξύ αυτών των ανθρώπων, δεν υπάρχουν σκοπιμότητες ή προνόμια που σχετίζονται με την αριστοκρατία, την καταγωγή, τον τόπο κατοικίας ή το κύρος. Αυτοί οι άνθρωποι, που αντιμετωπίζουν όλους τους άλλους ανθρώπους και όλα τα πράγματα σαν λουλούδια από την ίδια ρίζα, είναι αδέρφια με την πιο πλήρη έννοια της λέξης. Το Κοράνι υπογραμμίζει αυτή τη βαθιά αλήθεια, όταν αναφέρει ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν δεν είναι παρά αδέρφια μεταξύ τους (Αλ Χουρζάτ 49:10). Δεν πρόκειται για απλή φυσική συγγένεια· σύμφωνα με τα λόγια του Προφήτη, είναι σφιχτά δεμένοι μεταξύ τους με αγάπη, στοργή και ειλικρίνεια, σαν τα όργανα μέσα στο ίδιο σώμα, και νιώθουν πάντα ο ένας τον πόνο του άλλου στις καρδιές τους και υποφέρουν με κοινές αγωνίες και μοιράζονται τις χαρές και βιώνουν μαζί την ίδια ευτυχία.
Πραγματικά, είναι σαν να μοιράζονται μάτια και αυτιά, γλώσσα και χείλη, χέρια και πόδια. Σε αυτή την κοινωνία, κάθε άτομο έχει αφιερώσει τον εαυτό του στο να διευκολύνει τη ζωή των άλλων και κάνει ό,τι μπορεί για την ευτυχία των άλλων. Συνεπώς, μεταξύ αυτών των ανθρώπων δεν υπάρχει εγκατάλειψη, απόρριψη ή απελπισία. Όταν κάποιος πληγώνεται, όλοι νιώθουν τον πόνο του στις καρδιές τους. Όλοι συμμετέχουν στη γιορτή της χαράς κάθε φορά που τη γεύεται κάποιος. Σε αυτή την κοινωνία, σέβονται τους γονείς σαν άγιους και μεγαλώνουν τα παιδιά με επιμέλεια και φροντίδα, σαν να ήταν λουλούδια. Οι σύζυγοι, ακόμα και όταν έχουν γεράσει μαζί, φέρονται ο ένας προς τον άλλο με την αγαλλίαση της πρώτης μέρας, αναμένοντας την αιώνια συντροφιά στην Επόμενη Ζωή. Προσπαθούν να ζουν τη ζωή τους ακολουθώντας την πορεία της καρδιάς και του μυαλού τους, πέρα από τα όρια των συναισθηματικών σχέσεων. Είναι πιστοί ο ένας στον άλλο και καμία σκιά επιθυμίας για κάποιον άλλον δεν περνά ποτέ από τα μάτια τους. Αυτή η αρμονία στην οικογένεια ισχύει και για το έθνος, που θεωρείται μια μεγαλύτερη οικογένεια· σε ένα έθνος, που αποτελείται από τέτοιες οικογένειες, όλοι θα αγαπούν και θα σέβονται τους άλλους, θα αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο με στοργή, θα επιθυμούν το καλό των άλλων και θα προσπαθούν να εξαλείφουν το κακό με όλες τους τις δυνάμεις. Κανείς δεν κάνει άσχημες σκέψεις για κανέναν και κανείς δεν δείχνει καχυποψία για κανέναν. Κανείς δεν βάζει ανθρώπους να κατασκοπεύουν άλλους. Το ένα τμήμα της κοινωνίας δεν έχει ως σκοπό της ύπαρξής του να καταστρέψει το άλλο. Κανείς, μα κανείς, δεν εμπλέκεται σε παράνομες δραστηριότητες, ψευδολογίες, εξαπάτηση και συκοφαντία· αυτές είναι συνήθειες παρακατιανών ανθρώπων. Σε αυτή την ειρηνική κοινωνία, κάθε άνθρωπος πολεμάει καθετί αρνητικό· είναι σαν να έχουν ορκιστεί να προστατεύουν τις ανθρώπινες αξίες. Ως αποτέλεσμα, αυτή η κοινωνία γίνεται μια κοινωνία συνείδησης και ειρήνης.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Işığın Göründüğü Ufuk, Nil, Κωνσταντινούπολη, 2000, σσ. 21-28.
- Δημιουργήθηκε στις