Έκκληση για ἔλεος

Είναι προφανές ότι όσοι δεν μοιράζονται τις ίδιες πανάρχαιες αξίες με εμάς, ή που δεν στηρίζονται στις ίδιες με εμάς βάσεις, είναι απίθανο να καταλάβουν τα βάσανά μας και δεν μπορούν παρά να απορούν με την εν γένει συμπεριφορά μας. Πραγματικά, όσοι βλέπουν το παρόν και το μέλλον μόνο από μια υλιστική οπτική γωνία και αντιμετωπίζουν τη ζωή σαν να έχει μόνο υλικές διαστάσεις, δεν είναι ικανοί να ζήσουν ή να γευτούν τίποτ’ άλλο εκτός από τις εφήμερες και ρηχές απολαύσεις του σώματος. Και σύμφωνα με την ίδια διεφθαρμένη άποψη, τα πράγματα που δεν σχετίζονται με την υλική υπόσταση ή με το σώμα δεν αξίζουν να αναφέρονται. Ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον έχει κάποιο νόημα. Το παρελθόν και το μέλλον είναι απλά και μόνο καταφύγια για όσους έχουν χάσει το παρόν. Αυτό που θεωρούν ουσιώδες αυτοί οι άνθρωποι είναι το παρόν. Κρίνουν τα υπόλοιπα ως χάσιμο χρόνου. Πραγματικά, αυτοί οι άνθρωποι, φυλακισμένοι σε μια τόσο στενή αντίληψη, είναι απίθανο να κατανοήσουν ρήσεις όπως το: «Αν γνωρίζατε όσα γνωρίζω, θα γελούσατε σπάνια και θα κλαίγατε συχνά»^[1] Όμως ο Βασιλιάς των Λόγων, ο Προφήτης που διατύπωσε αυτό το χαντίθ, γνώριζε καλά για ποιο λόγο έκλαιγε. Και οι σοφοί, που ικανοποιούνται μόνο με την πίστη, τη θεία γνώση και την αγάπη και που είναι προετοιμασμένοι για την αιωνιότητα, ξέρουν γιατί κλαίνε και τι ζητούν. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να κλαίνε τέτοιοι άνθρωποι.

Εκτός από το ζήτημα της πίστης, εκτός από το ζήτημα της εμπέδωσης της ειρήνης –ένα πρόβλημα που ενδιαφέρει τον καθένα– ή την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της δυσπιστίας, υπάρχει μια πληθώρα άλλων προβλημάτων που πρέπει να επιλυθούν – κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά. Υπάρχουν περιπτώσεις αδικίας που από πολλούς αντιμετωπίζονται ως ρίζες της ανησυχίας και της αβεβαιότητας στην κοινωνία μας. Υπάρχουν δικαιώματα που πρέπει να αναθεωρηθούν σύμφωνα με τις ανθρώπινες αξίες και την ανθρώπινη συνείδηση και με βάση τις αρχές της εντιμότητας και της καλής πίστης. Υπάρχουν οι ελπίδες και τα ιδανικά μας που ακολουθούν τους ρυθμούς της αιώνιας ζωής και, στο αντίπαλο στρατόπεδο, βρίσκονται αμέτρητα εμπόδια, ανάμεσα στα οποία η τυραννία και η προπαγάνδα των εκάστοτε εξουσιαστών. Σε πολλές περιπτώσεις, τα συναισθήματα υπερισχύουν της λογικής και δίνονται εντολές που εκφράζουν την απερισκεψία της εξουσίας. Σε πολλές περιοχές του κόσμου, ανθρώπινα λάθη και πράξεις άδικες ξεπλένονται ακόμα με αίμα και δάκρυα. Κάθε τόσο, άνθρωποι ξεστρατίζουν βίαια από την πορεία τους προς τον Παράδεισο ή ωθούνται με δύναμη προς την Κόλαση, χωρίς να υπολογίζεται η αληθινή θέληση και γνώμη τους. Νέα στρατόπεδα σχηματίζονται καθημερινά και κάθε ομάδα αγωνίζεται για τις δικές της αρχές ή τους δικούς της κανόνες. Κάθε ιδεολογία περιγράφει έναν τρόπο ζωής που ταιριάζει στις αρχές της. Άνθρωποι εξαναγκάζονται συνεχώς να χωρέσουν σε αυτά τα στενά πλαίσια και να ζήσουν ανάλογα. Ανά τον κόσμο, σε εκατοντάδες περιοχές, οι προσωπικότητες των ανθρώπων συνεχίζουν να συνθλίβονται, η θέληση της κοινωνίας εξακολουθεί να παραβλέπεται και τα μάτια της συνείδησης παραμένουν διαρκώς τυφλωμένα.

Ο συντομότερος δρόμος για την ανακούφιση των ανθρώπων από τα βάσανά τους, για την απαλλαγή τους από τον ατομικό και τον κοινωνικό ψυχαναγκασμό, είναι να πάψει η παρέμβαση στις συνειδήσεις τους• να αφεθούν, δηλαδή, να ζήσουν βάσει της δικής τους προσωπικής συνείδησης και βούλησης. Πραγματικά, μόνο όταν ο μηχανισμός της συνείδησης διατηρείται ζωντανός, μόνο όταν η βούληση και η συνειδητοποίηση της ανθρώπινης υπόστασης γίνονται σεβαστές στην κοινωνία, μπορούν οι άνθρωποι να παραμείνουν άνθρωποι και να ζήσουν δίνοντας έμφαση στις ανθρώπινες αξίες. Τα άτομα μπορούν να θεωρηθούν πραγματικοί και ώριμοι πολίτες μόνο όταν λειτουργούν με τη δική τους συνείδηση και βούληση, δρώντας έτσι ώστε να βοηθούν σε πνευματικό επίπεδο τους άλλους. Αλλιώς, η κοινωνία αντιμετωπίζει συνεχώς σημαντικά κοινωνικά, πολιτικά, διοικητικά και οικονομικά προβλήματα. Μια κοινωνία που απαρτίζεται από ανεπαρκή και αντιφατικά κομμάτια, από μπαλώματα ασύνδετα μεταξύ τους, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί έθνος. Ομοίως, μία μάζα που μοιάζει με έθνος, αλλά έχει εκφυλιστεί σε βαθμό που δεν θεραπεύεται, δεν μπορεί να γεννήσει την προσδοκία ενός λαμπρού μέλλοντος. Αν επιθυμούμε ως κοινωνία συνολικά να αποφύγουμε την καταστροφή, είναι απαραίτητο ο καθένας μας να παραμένει ενεργός και δραστήριος. Το άστρο της ευημερίας της κοινωνίας μας θα εμφανιστεί με έναν αναπάντεχα παρηγορητικό τρόπο, αν ικετέψουμε για τη σωτηρία των άλλων, όλοι μαζί πλάι-πλάι, με τα χέρια υψωμένα στον ουρανό.

Τα θεμελιώδη στοιχεία που μας βοηθούν να φτάσουμε στην επιθυμητή ωριμότητα είναι να έχουμε επίγνωση της πίστης σε όλες τις ιδιαίτερες λεπτομέρειές της, να λατρεύουμε με πόνο και προσπάθεια, να είμαστε ηθικοί σε όλες μας τις δραστηριότητες, να αναζωογονούμε διαρκώς το πνεύμα, τη συνείδηση και τις αισθήσεις μας και να μετρούμε τα πάντα με πρότυπο τη δικαιοσύνη της καρδιάς. Φωτισμένοι, θα υπερβούμε τα όρια της ατομικότητας, θα κρίνουμε τα πάντα σύμφωνα με αυτές τις αρχές, θα έχουμε επίγνωση των πραγμάτων που ζητάμε. Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, θα μπορέσουμε να συνδέσουμε τα πάντα με την αιωνιότητα και να αξιολογήσουμε τα πάντα σύμφωνα με τα Θεία κριτήρια. Έτσι, συμμετέχοντας πλήρως σε όλα τα αγαθά της ανθρωπότητας, θα μπορέσουμε να εκφράσουμε και πάλι το δικαίωμά μας, ως άνθρωποι, να έχουμε «την τελειότερη μορφή και φύση»^[2]. Πιστεύω ότι όσοι ευλογημένοι άνθρωποι κατανοήσουν τη σημασία αυτών των λόγων, όχι μόνο θα επιχειρήσουν να οδηγήσουν τους άλλους στον ίσιο δρόμο, αλλά θα εξασφαλίσουν και το δικό τους μέλλον.

Αισθάνομαι υποχρεωμένος να αναφέρω, για άλλη μια φορά, ότι προσωπικές διαδρομές φώτισης, που δεν στοχεύουν να βοηθήσουν το σύνολο της ανθρώπινης κοινότητας, είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν να αναγεννήσουμε στις καρδιές, τη συνείδηση και τη νόηση των ανθρώπων αξίες από καιρό πεθαμένες. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που σχέδια προσωπικής σωτηρίας, ξεκομμένα από την προσπάθεια σωτηρίας και των υπολοίπων, δεν αποτελούν τίποτε περισσότερο από ψευδαισθήσεις, η σκέψη τού ότι η ανθρωπότητα μπορεί συνολικά να πετύχει, μέσω της απονέκρωσης της ατομικής συνείδησης, είναι εσφαλμένη.

Με αυτά τα δεδομένα, πιστεύουμε, ολόψυχα, πως ο καθένας μας έχει μεν τις δικές του δυνάμεις, αλλά μόνο αν προσπαθήσουμε όλοι μαζί, με ενιαία θέληση και συνείδηση, θα μπορέσουμε να λύσουμε τα προβλήματά μας. Έχοντας αυτή τη στάση, ελπίζουμε να διατηρήσουμε, ή ακόμη και να αυξήσουμε, την αποδοτικότητα των ατομικών μας ζωών, παρουσιάζοντας συγχρόνως στους άλλους το ελιξίριο της ζωής και, συνεπώς, ενδυναμώνοντας συνεχώς την αξία μας ως υλικών και πνευματικών οντοτήτων. Για εμάς, όσο πιο αλτρουιστική είναι μια προσπάθεια, όσο περισσότερο κατευθύνεται στη βελτίωση της ζωής των άλλων, τόσο πιο ελπιδοφόρα και συνεπής είναι. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτό που μας κρατάει ζωντανούς είναι ο σκοπός μας – να βοηθήσουμε και άλλους να σηκωθούν προς τους ουρανούς. Αντιθέτως, το προσωπικό συμφέρον είναι αυτό που σκοτώνει ή παραλύει τους ανθρώπους. Όσοι σπαταλούν τη ζωή τους στο κυνήγι του προσωπικού συμφέροντος αργά ή γρήγορα διαφθείρονται, ακόμη κι αν δεν ανακατεύονται προσωπικά σε απάτες ή σε βρώμικα πολιτικά παιχνίδια. Οι ζωντανοί, όμως, αυτοί που εμπνέουν και τους άλλους, περπατούν με ασφάλεια εκεί όπου όλοι οι υπόλοιποι παρασύρονται σαν φύλλα από τον αέρα. Στον μαραθώνιο της ζωής (τόσο της επίγειας όσο και της επουράνιας) αυτοί είναι οι άνθρωποι που έχουν κερδίσει επάξια το δικαίωμα στην «ευτυχία».

Η φιλικότητα του πολιτικού που μοιάζει να αποδέχεται την ύπαρξη και το δικαίωμα στη ζωή των άλλων, μόνο και μόνο επειδή υπηρετούν τα προσωπικά του συμφέροντα, δεν μπορεί να γίνει πιστευτή. Κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής όταν οι πολιτικοί τσακώνονται. Το μόνο που σκέφτονται οι άνθρωποι αυτοί, όλη την ώρα, είναι το στενό προσωπικό τους συμφέρον. Γι’ αυτό τον λόγο, με προθυμία κολακεύουν τους άλλους ή εξυπηρετούν και τα πλέον παράλογα καπρίτσια τους. Τέτοιου είδους άνθρωποι συντρίβουν, αν χρειαστεί, εκείνους που μπορούν να συντρίψουν και συνωμοτούν αδιαλείπτως εναντίον εκείνων που τους χρειάζονται. Όταν κατακτήσουν την εξουσία, γίνονται αδίστακτοι τύραννοι. Και όταν χάσουν τη δύναμή τους, κλαψουρίζουν και εκλιπαρούν για βοήθεια. Μέσα στην ανειλικρίνειά τους, μπερδεύονται από τα ίδια τους τα κόλπα και προετοιμάζουν με τα χέρια τους το ίδιο τους το φρικτό τέλος. Πείθουν τους εαυτούς τους ότι μπορούν να ξεγελάσουν τους πάντες και ότι κάνουν το σωστό, αλλά μόνοι τους έχουν οδηγήσει τους εαυτούς τους σε περίεργη θέση: οι δύστυχοι, καταστρέφουν την υστεροφημία τους προς χάρη της πρόσκαιρης πολιτικής σταδιοδρομίας τους. Μια τέτοια νοητική αναστροφή της πραγματικότητας αποτελεί σοβαρή διαταραχή, αθεράπευτη ψυχική ασθένεια. Αυτοί οι άνθρωποι, συνήθως χωρίς σημαντικές ικανότητες, κυνηγούν συνεχώς το στενό προσωπικό τους συμφέρον. Όμως, αυτό δεν τους εξασφαλίζει φήμη, δεν κερδίζουν τίποτε και καταλήγουν ανθρωπάκια να κλαψουρίζουν και να παρακαλούν σαν κόλακες.

Από την άλλη μεριά, αυτό που βρίσκεται στη βάση της συμπεριφοράς των ανθρώπων της υπηρεσίας είναι η μακρά περίοδος προετοιμασίας τους, τα βάσανα που έχουν περάσει και η κραυγή τους προς τον Θεό για να τους λυπηθεί, ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν την ανθρωπότητα. Η ικεσία τους ξεπερνά τα όρια της ανθρώπινης και της κοινωνικής ευθύνης, είναι ειλικρινής και είναι έργο ταιριαστό στους ανθρώπους της καρδιάς. Οι άνθρωποι της καρδιάς είναι παντού, μπροστάρηδες σε κάθε φιλανθρωπική πράξη ελεημοσύνης, τίμιοι και ανοιχτοί σε κάθε τους ενέργεια. Το ύφος και το ήθος τους αντανακλώνται στη δουλειά τους. Όποιες κι αν είναι οι συνθήκες, όσο άγριες και βάρβαρες κι αν είναι, οι αποφασισμένοι αυτοί άνθρωποι δεν αποκλίνουν από την πορεία τους, δεν χάνουν τις ρίζες τους, δεν ενοχλούνται. Με τα εσωτερικά και εξωτερικά αισθητήρια όργανά τους, βλέπουν και ακούν τον Θεό, Τον γνωρίζουν και βρίσκονται συνεχώς μαζί Του. Ζουν σε αυτό τον κόσμο, αλλά και στον επόμενο. Η επαφή μαζί τους αποτελεί επαφή με τον ίδιο τον Θεό. Έτσι, μπορεί κανείς να παρατηρήσει τον Παράδεισο, ζώντας στον κόσμο αυτό. Οι ζωές αυτών των ανθρώπων είναι ξεκάθαρες και βαθιές κι έτσι, ζώντας εδώ, μπορούν να απολαύσουν την ηρεμία του Επόμενου Κόσμου. Αυτοί, οι αγνότεροι των αγνών, έχουν ήδη κατακτήσει τη γαλήνη, που άλλοι, μετά από εκατομμύρια και εκατομμύρια χρόνια προσπάθειας, μπορούν μόνο να ονειρευτούν. Σύντροφοι του Θεού και αιώνιοι νικητές, κάθονται δίπλα στους κατοίκους των Ουρανών. Ειλικρινείς και με μεγάλο εσωτερικό βάθος, προσπαθούν συνέχεια να φτάσουν στις κορυφές. Σκέφτονται διαρκώς το Θείο Έλεος, μιλούν γι’ αυτό, αναζητούν τρόπους να το εκφράσουν. Προσπαθούν, με όλη τη δύναμη της ψυχής τους, να οδηγήσουν τους πάντες, αδιακρίτως, στη Θεία Γαλήνη, θυσιάζοντας όχι μόνο υλιστικά συμφέροντα και εγκόσμιες ατομικές επιτυχίες, αλλά ακόμη και τις χαρές του Επόμενου Κόσμου και την πνευματική δύναμη. Στη συμπεριφορά τους απέναντι στους άλλους ανθρώπους επιδεικνύουν μια πνευματική στάση, που αντανακλά το γεγονός ότι βρίσκονται συνεχώς μπροστά στη Θεία Δύναμη. Και ενώ όλοι οι υπόλοιποι πεθαίνουν, αυτοί διαρκώς ξαναγεννιούνται.

Εκκινώντας από την αρχή «Μην επιθυμήσεις για τους άλλους αυτό που δεν επιθυμείς εσύ», αυτοί οι άνθρωποι της καρδιάς μεριμνούν διαρκώς, ώστε και οι άλλοι να επωφεληθούν από τις δικές τους επιτυχίες. Άνθρωποι απεριόριστων δυνατοτήτων και ανοιχτών οριζόντων, μπορούν ακόμη και να ξυπνήσουν στις καρδιές των τυράννων το αίσθημα του ελέους. Στηρίζουν τους καταπιεσμένους και ζητούν να βρίσκονται συνεχώς κοντά τους, γιατί, γι’ αυτούς, είναι σαν να βρίσκονται στην παρέα του Θεού.

Το να ζουν για τους άλλους είναι ο πιο σημαντικός, ο πιο καθοριστικός παράγοντας της ζωής τους. Επιθυμούν διαρκώς, αυτοί οι ήρωες, να αναλάβουν τέτοιου είδους αποστολές και η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους είναι να γίνουν συμπαθείς στον Θεό. Προσπαθώντας να φωτίσουν τους άλλους, δεν αποτρέπονται από εκπλήξεις, δυσκολίες ή πόνο. Τα κατορθώματά τους αποτελούν αποκαλύψεις της Θείας βοήθειας, αλλά αυτοί, ταπεινόφρονες, χαμηλώνουν τα κεφάλια και προσπαθούν να μηδενίσουν τους εαυτούς τους. Τρέμουν στην ιδέα πως η δουλειά τους μπορεί να επηρεαστεί από τα συναισθήματά τους και συνεχώς βογκούν: «Είσαι ό,τι χρειάζομαι».

Περιμέναμε χρόνια να έρθουν αυτοί οι ευλογημένοι άνθρωποι για να μετατρέψουν τις «λεηλατημένες μας χώρες, τα διαλυμένα μας σπίτια, τις απομακρυσμένες ερήμους» στη νέα μας πατρίδα. Και μπορούμε να περιμένουμε άλλο τόσο, με πίστη, αποφασιστικότητα και πόθο. Είθε οι ικεσίες αυτών των αγνών, συμπονετικών καρδιών για το Θείο Έλεος να μην παραμείνουν αναπάντητες.

[1] Μπουχάρι, Κουσούφ, 2 Μουσλίμ, Κουσούφ, 1 Τιρμιζί, Ζουντ, 9 Ιμπν Μάτζα, Ζουντ, 19.
[2] «Πράγματι, έχουμε πλάσει τον άνθρωπο με την τελειότερη μορφή και φύση», (Ατ Τιν 95:4).

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο Işığın Göründüğü Ufuk, Nil, Κωνσταντινούπολη, 2000, σσ. 189-195.

Tweet

Whatsapp