Συγχωρέσει

Οι άνθρωποι είναι όντα με ξεχωριστές ιδιότητες, αλλά και τρομερά ελαττώματα. Μέχρι την εμφάνιση του πρώτου ανθρώπου, κανένα πλάσμα δεν είχε μέσα του, από τη φύση του, τόσες αντιθέσεις. Την ίδια στιγμή που οι άνθρωποι χτυπούν τα φτερά τους στους ρυθμούς των ουρανών, μπορούν, αλλάζοντας απότομα την πορεία τους, να γίνουν τέρατα και να πέσουν στους λάκκους της Κόλασης. Είναι μάταιο να αναζητήσει κανείς τη σχέση ανάμεσα σε αυτές τις απότομες αλλαγές πορείας. Τα άκρα αυτά συνυπάρχουν γιατί οι αιτίες και τα αποτελέσματά τους πραγματοποιούνται σε διαφορετικά πεδία των ίδιων, όμως, όντων.

Κάποιες στιγμές, οι άνθρωποι μοιάζουν με στάχυα που λυγίζουν στον άνεμο. Κάποιες άλλες, πάλι, ενώ μοιάζουν με περήφανα πλατάνια, πέφτουν και δεν μπορούν να ξανασηκωθούν. Υπάρχουν στιγμές, και δεν είναι λίγες, που και οι άγγελοι ζηλεύουν τους ανθρώπους. Υπάρχουν όμως και φορές, που και οι διάβολοι ακόμα ταράζονται από τη συμπεριφορά τους.

Η φύση των ανθρώπων είναι γεμάτη τεράστιες αντιθέσεις. Αν και το κακό δεν είναι βασικό στοιχείο της φύσης μας, το να καταφεύγουμε σε αυτό είναι, κάποιες στιγμές, σχεδόν αναπόφευκτο, ακόμη και αν αυτό συμβαίνει κατά λάθος ή από αμέλεια. Κατά συνέπεια, η συγχώρεση αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Όσο όμως σημαντικό είναι το να ζητά και να περιμένει κανείς συγνώμη, αλλά και να θρηνεί γι’ αυτά που συνέβησαν κατά λάθος, άλλο τόσο σημαντικό είναι να μπορεί κανείς να συγχωρέσει τους άλλους. Το να συγχωρεί κανείς τους άλλους αποτελεί αρετή. Σύμφωνα με το γνωστό, αλλά και σοφό, ρητό: «Το να σφάλλει κανείς είναι ανθρώπινο, το να συγχωρεί θεϊκό». Η συγνώμη αποτελεί αποκατάσταση, επιδιόρθωση. Μας δίνει τη δυνατότητα να επιστρέψουμε στους εαυτούς μας και να ανακαλύψουμε τη χαμένη ανθρώπινη ουσία μας. Για τον λόγο αυτό, η πιο ευχάριστη, στα μάτια του Φιλεύσπλαχνου και Ελεήμονος Θεού, πράξη είναι αυτή ακριβώς η επιστροφή.

Όλα τα δημιουργήματα του Θεού, έμψυχα και άψυχα, γνώρισαν τη συγνώμη μέσω των ανθρώπων. Ο Θεός εισήγαγε τη συγνώμη στον κόσμο μέσω της ανθρωπότητας· κατά τον ίδιο τρόπο, τοποθέτησε στο κέντρο της ανθρώπινης καρδιάς τη συχώρεση. Η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης υπέστη ισχυρό κλονισμό με την Πτώση. Αυτό όμως ήταν, μπορεί να πει κανείς, απαίτηση της ίδιας της ανθρώπινης φύσης. Την ίδια όμως στιγμή, οι ουρανοί έστειλαν τη συχώρεση ως δώρο στους ανθρώπους, που ένιωθαν τύψεις και είχαν μετανιώσει ειλικρινά.

Οι άνθρωποι κρατούν την κληρονομιά των προγόνων τους, την ελπίδα και την παρηγοριά. Κάθε φορά που σφάλλουν, μπορούν να ζητήσουν συγνώμη, να ξεπεράσουν την ντροπή που τους προκαλούν οι αμαρτίες τους και την απελπισία που τους γεμίζουν οι πράξεις τους και να απολαύσουν το απέραντο και γενναιόδωρο έλεός Του, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που και αυτοί καλύπτουν τα μάτια τους μπροστά στα αμαρτήματα των άλλων.

Οι άνθρωποι μπορούν να ελπίζουν στη συγνώμη. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, μπορούν να υψωθούν πάνω από τα σκοτεινά σύννεφα που απειλούν τους ορίζοντες και να αδράξουν την ευκαιρία να δουν το φως στον κόσμο τους. Εκείνοι οι τυχεροί που έχουν γνωρίσει τα δυνατά φτερά της συγχώρεσης, ζουν μια ζωή γεμάτη μελωδίες που ικανοποιούν τις ψυχές τους.

Είναι αδύνατον άνθρωποι που αναζήτησαν ολόψυχα τη συγχώρεση να μην μπορούν να συγχωρήσουν τους άλλους. Όπως επιθυμούν να συγχωρεθούν, έτσι πρέπει να επιθυμούν και να συγχω-ρήσουν. Είναι δυνατόν κάποιος να μη συγχωρεί όταν γνωρίζει ότι μπορεί να σωθεί από τις φωτιές του μαρτυρίου που προκλήθηκαν από τα σφάλματά του αν πιει από το βαθύ ποτάμι της συγχώρεσης; Είναι δυνατόν οι άνθρωποι να μη συγχωρούν όταν γνωρίζουν ότι ο δρόμος για να συγχωρεθούν οι ίδιοι περνά από τη συγνώμη προς τους άλλους;

Όσοι συγχωρούν τιμώνται με συγχώρεση. Κάποιος που δεν ξέρει πώς να συγχωρεί, δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα συγχωρεθεί. Εκείνοι Συγχώρεση, Ανεκτικότητα και Διάλογος που κλείνουν τον δρόμο προς την ανεκτικότητα είναι τέρατα που έχουν χάσει την ανθρωπιά τους. Αυτά τα θηρία, που ούτε μια φορά δεν σκέφτηκαν να επιτιμήσουν τον εαυτό τους για τις αμαρτίες τους, δεν θα νιώσουν ποτέ την πολύτιμη παρηγοριά της συγχώρεσης. Ο Ιησούς Χριστός είπε στο πλήθος που ετοιμαζόταν να λιθοβολήσει μια αμαρτωλή: «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω»^[1] Μπορεί κάποιος που τον βαραίνει μια αμαρτία, να εξακολουθεί να θέλει να πετροβολήσει κάποιον άλλο όταν έχει πραγματικά κατανοήσει αυτή την ιδέα; Μακάρι οι δυστυχισμένοι που ζουν σήμερα κρίνοντας τις ζωές των άλλων να μπορούσαν να το καταλάβουν αυτό! Πραγματικά, αν πίσω από την καταδίκη του οποιουδήποτε βρίσκεται μόνο η κακία και το μίσος μας, δεν έχουμε το δικαίωμα να τον καταδικάσουμε. Η αλήθεια είναι πως αν δεν καταστρέψουμε τα είδωλα μέσα μας, όσο θαρραλέα τα κατέστρεψε ο Αβραάμ, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να βγάλουμε μια σωστή απόφαση για μας ή για τον υπόλοιπο κόσμο.

Η συγχώρεση αναδείχθηκε και έφτασε στην τελειότητα μέσω της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό το λόγο, τα πλέον θαυμάσια υποδείγματα συγχώρεσης και ανεκτικότητας μπορούμε να τα διακρίνουμε στη συμπεριφορά των σπουδαιότερων και σημαντικότερων ανθρώπων.

Η κακία και το μίσος είναι οι σπόροι της Κόλασης που τα κακά πνεύματα έχουν σκορπίσει ανάμεσα στους ανθρώπους. Σε αντίθεση με όσους ενθαρρύνουν την κακία και το μίσος και μετατρέπουν τη Γη σε ένα λάκκο της Κόλασης, εμείς πρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που βασανίζονται από αμέτρητα προβλήματα και ωθούνται διαρκώς προς την άβυσσο, συγχωρώντας τους. Οι τελευταίοι αιώνες της ανθρώπινης ιστορίας έχουν μετατραπεί στην πιο δυσάρεστη και αχρεία περίοδο, εξαιτίας εκείνων που δεν γνωρίζουν τη συγχώρεση ή δεν αναγνωρίζουν την ανεκτικότητα. Είναι αδύνατο να μην παγώσει κανείς στη σκέψη ότι αυτοί οι θλιβεροί άνθρωποι θα μπορούσαν να καθορίσουν το μέλλον.

Γι’ αυτό τον λόγο, το σπουδαιότερο δώρο που μπορεί να χαρίσει η σημερινή γενιά στα παιδιά της και τα εγγόνια της είναι να τα διδάξει πώς να συγχωρούν – να συγχωρούν ακόμα και όταν αντιμετωπίζουν τη χειρότερη συμπεριφορά. Ωστόσο, το να σκεφτόμαστε να συγχωρήσουμε διαβολικούς, μοχθηρούς ανθρώπους, που χαίρονται να βασανίζουν τους άλλους θα ήταν μια ασέβεια προς την ιδέα της συγχώρεσης. Δεν έχουμε το δικαίωμα να τους συγχωρούμε. Το να τους συγχωρέσουμε θα ήταν ασέβεια προς την ίδια την έννοια της ανθρωπιάς. Δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να θεωρήσει κανείς ως αποδεκτή μια πράξη που προσβάλλει τη συγχώρεση. Μια γενιά που ανατράφηκε σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον υπό συνεχή εχθρική πίεση, γνώρισε τον τρόμο και τη θηριωδία στον σκοτεινό κόσμο στον οποίο ωθήθηκε. Οι άνθρωποι αυτοί είδαν αίμα και ανοιχτές πληγές, όχι μόνο στο σκοτάδι της νύχτας, αλλά και κατά τη διάρκεια της μέρας. Τι θα μπορούσαν να διδαχθούν από μια κοινωνία της οποίας η φωνή, η ανάσα και η σκέψη ήταν σπιλωμένες με αίμα; Αυτά που τους προσφέρθηκαν ήταν τα αντίθετα από αυτά που επιθυμούσαν πραγματικά. Και, εξαιτίας της χρόνιας παραμέλησης και των αρνητικών επιρροών, η φύση των ανθρώπων διαστρεβλώθηκε. Η αναταραχή και η εξέγερση εξελίχθηκαν σε χείμαρρο. Μακάρι να τους είχαμε κατανοήσει. Αλίμονο! Γιατί δεν είχαμε τέτοια διορατικότητα;

Πιστεύουμε ότι η συγχώρεση και η ανεκτικότητα θα επουλώσουν τα περισσότερα από τα τραύματά μας, αρκεί αυτό το θεόσταλτο εργαλείο να βρίσκεται στα χέρια ανθρώπων που καταλαβαίνουν τη γλώσσα του. Ειδάλλως, οι λανθασμένες μέθοδοι συμπεριφοράς που χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον μέχρι σήμερα, θα προκαλέσουν ακόμη περισσότερες επιπλοκές και σύγχυση.

Κάντε διάγνωση της ασθένειας, και μετά ξεκινήστε τη θεραπεία.
Νομίζετε ότι μια αλοιφή μπορεί να θεραπεύσει όλες τις πληγές;
Ζιγιά Πασά^[2]

[1] Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, κεφάλαιο 8, στίχος 7.
[2] Ζιγιά Πασά (περ. 1880): Σημαντικός λογοτέχνης του 19ου αιώνα, μέλος των Νεότουρκων, μιας μυστικής εθνικιστικής οργάνωσης που σχηματίστηκε στην Κωνσταντινούπολη τον Ιούνιο του 1865.

Το άρθρο αυτό γράφηκε το 1980 και πρωτοδημοσιεύθηκε στο Çağ ve Nesil, Kaynak, Σμύρνη, 2003 (πρώτη έκδοση, 1982), σσ. 57-60.

Tweet

Whatsapp