Swobody obywatelskie i wolność religijna
To co usłyszeliśmy do tej pory wskazuje na ogromny zakres tematu na konferencji. Muszę przyznać, że byłam trochę zaskoczona wyzwaniem jakim było udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania zadane w przeciągu tylku kilku minut, które dotyczyły kwestii swobód obywatelskich oraz wolności religijnej. Postaram się jednak wskazać na kilka najistotniejszych punktów w tym temacie.
Pragnę zacząć od nieco paradoksalnej sytuacji, w której się znajduje jako Australijka i muzułmanka. Wielu z was może się oburzyć na to, jak śmię stawać przed wami jako muzułmanka i dyskutować na temat islamu jako religii pokoju, miłosierdzia i sprawiedliwości, jednocześnie będąc zwolenniczką wolności religijnych, a także swobód obywatelskich. Poczas gdy ludzie, którzy nazywają się muzułmanami używają tradycji religijnych do usprawiedliwiania swoich niewypowiedzianych zachowań szerzących odór nienawiści, fanatyzmu i nietolerancji. Tak, ci ludzie profanują imię Boga!
Myślę, że w większości przypadków problem wynika z błędnej oceny islamu. A co za tym idzie błędna ocena, jest źródłem nieporozumień związanych z religią islamu. To co jest uważane za część religii islamu w rzeczywistości jest tylko kwestią odbioru islamu przez poszczególne społeczności na całej kuli ziemskiej. Społeczności, które różnią się od siebie chociażby pod względem zamieszkania na różnych szerokościach geograficznych, ustrojem politycznym, wreszcie różniących się od siebie pod względem społecznym i ekonomicznym.
Tak naprawdę sprawą, która poddawana jest krytyce jest kultura islamu. Często ludzie, którzy pragną dociec prawdy o islamie mylą ze sobą dwie kwestie, a mianowicie religię islamu, która została objawiona i ukształtowana poprzez zesłanie Koranu, sunnę, praktyki religijne, a także poprzez przyjście proroka Mahometa tworząc w efekcie system myśli kształtujący się na przestrzeni lat w historii.Islam ten mylony jest ze współczesną, nowoczesną i obserwowaną w sposób powierzchowny kulturą islamu. To nieporozumienie jest jeszcze bardziej zintensyfikowane faktem, iż media łączą islam z przypadkami działań mniejszości nieświadomych muzułmanów.
Mark Anderson, reprezentant izby republikan w Stanach Zjednoczonych, po swojej ostatniej podróży do Turcji w widoczny sposób ukazuje naturę takiej oto sprzeczności:
Kiedy zostałem zaproszony na 10-dniową wycieczkę do Turcji w czerwcu, nie spodziewałem się, że znajdę odpowiedź na pytanie, co to jest radykalny islam. Jednakże kiedy nasza wycieczka miała się już ku końcowi w pałacu Topkapı zobaczyłem jakby światełko na końcu tunelu.
Faktem jest, że od czasu zamachów z 11 września Amerykanie zmagają się z myślami i próbują zrozumieć jak muzułmanie mogli chcieć zamordować niewinne dzieci oraz kobiety w imię Allaha.
W każdym zakątku ziemi ludzie zastanawiają się czy to rzeczywiście jest tak, że ludzie ci zabijając niewinnych ludzi, obcokrajowców, kobiety i dzieci wypełniali wolę Boga, a ich uczynek zostanie im wynagrodzony w niebie ? Czy druga pod względem ilości wyznawców na świecie religia może głosić takie szaleństwo ?
Na te pytania odpowiedź znalazłem w Turcji. 17-stu Amerykan z naszej grupy było pod wrażeniem głębokiej wiary muzułmanów. Ponadto, podczas pobytu w Turcji byliśmy ugaszczani w domach nieznajomych nam osób, jedliśmy z nimi wspólne posiłki, rozmawialiśmy ze sobą, ze studentami, z nauczycielami, biznesmenami, aptekarzami czy też sklepikarzami. W każdym z nich odkryliśmy człowieka o otwartym sercu, troszczącego się o innych oraz pokojowo nastawionego do świata.
Tak naprawdę kiedy odwiedzaliśmy miejsca święte, miasta oraz starożytne ruiny świętych miejsc i kiedy staliśmy ramie w ramię z modlącymi się muzułmanami zrozumieliśmy prawdziwą naturę islamu .
Prawdziwy islam nastawiony jest bardzo pokojowo oraz tolerancyjnie wobec innych. Naucza i wzywa do miłości do rodziny, podkreśla wagę wartości moralnych oraz nakazuje służyć innym.
Społeczeństwo tureckie składa się w 99% z muzułmanów, ponadto władza tego kraju leży w rękach laickiego rządu, a sam kraj jest sojusznikiem Ameryki. Turcja, która położona jest na skrzyżowaniu Europy i Azji jest modelem godnym naśladowania dla środkowego Wschodu.
Nasi goście na wycieczce byli członkami ożywienia ruchu islamu. Ruch ten został stworzony przez założyciela szkół Fethullaha Gülena, który zachęca muzułmanów do do tego aby nie ulegali złu, aby stawali się ludźmi wiary i co najważniejsze, aby nie popadali w ekstremizm ani fundamentalizm gdyż zachowania te nie mają nic wspólnego z islamem.
Rozwiązaniem dla terrorystów oraz ich fanatycznej nienawiści z pewnością nie jest militarna przewaga zachodu. Odpowiedzią na ich zachowania jest miłość Boga- jedynego źródła miłości, która bije wprost z jego serca. Myślę , że wszyscy ludzie na ziemi zyskają na tym kiedy, prawdziwy islam wygra z islamem fałszywym.
Odpowiedzią na tę dychotomię jaka istnieje pomiędzy islamem a kulturą islamu mogą wyjaśnić trzy kluczowe choroby nękające świat muzułmański . Pierwszym jest brak edukacji, następnie ubóstwo, a także społeczne i polityczne rozdrobnienie państw muzułmańskich. W zasadzie gdyby się głębiej zastanowić to wymienione elementy, są jednocześnie tymi samymi faktorami, które przyczyniły się do upadku cywilizacji islamu. Jednakże badanie tej kwestii nie wchodzi w zakres niniejszej dyskusji.
Jednym z najbardziej żywotnych faktorów islamu, jest zaprezentowana w Koranie oraz sunnie świeżość przekonań, które zostały zachowane w duchowej istocie, dobrych uczynkach, a także etyce, która ewaluowała przez ostatnich 14 wieków. Źródła te dostarczają nam punktów odniesienia w zachowaniach dotyczących relacji z Bogiem oraz relacji z innymi ludźmi. Tym samym podkreślają one pilną konieczność odwoływania się do jej literatury. Jednym z wielu przykładów jest konstytucja medyńska, o której pragnę tutaj opowiedzieć.
Ciekawym jest, że kiedy zachodni orientaliści, a także media dokonują analizy nad poszczególnymi odzwierciedleniami islamu, to stawiają sobie za punkt wyjściowy osobowości XIX wiecznych racjonalistów, których postawy były odpowiedzią na imperializm społeczeństwa zachodniego .
We współczesnym świecie pozostał wpływ dwóch wspaniałych osobowości, szukających sposobów do tego aby zbudować pomost pomiędzy islamem a zachodem, szczególnie ceni się ich za zasługi dla ludzkości. Trzeba tutaj przyznać, że wpływ Saida Nursiego (1876-1960) na myśl muzułmańską był bardzo znaczący.
Said Nursi zaproponował rozwiązania dla problemów z którymi borykał się ówczesny muzułmański świat, mianowicie zasugerował połączenie edukacji religijnej z edukacją naukową, tak aby mądrość mogła przewyższyć fanatyzm.
Fethullah Gülen (ur.1938) jeden z najmądrzejszych uczonych pisarzy oraz aktywistów XX wieku i zdaje się realizować propocyzje zasugerowane przez Saida Nursiego. Jest postrzegany jako lider intelektualnego, duchowego, społecznego odrodzenia zarówno w Turcji jak i poza jej granicami. Ponadto Fethullah Gülen poczynił pierwsze kroki, aby podkreślić znaczenie niezbędności religii dla powszechnego pokoju.
W moim odkrywaniu konstytucji medyńskiej chciałabym zasugerować możliwe źródła odpowiedzi na aktualne pytania dotyczące społeczeństw pluralistycznych, gdyż to one zdają się być typami społeczeństw najbardziej charakterystycznych dla dzisiejszego zglobalizowanego świata.
Konstytucja medyńska została wprowadzona w okręgu Medyny. Rozdział medyński był pierwszą pisemną konsytytucją w islamie, a prawdopodobnie pierwszym ukonsytutuowanym prawem w historii ludzkości. Zanim Prorok Mahomet przybył do Mekki, miasto Yatrib ( znane w późniejszym czasie jako Medyna ) liczyło 10 tysięcy osób, populacja ta składała się z około 22 plemion. Przy czym około połowa z nich była Żydami zaś druga połowa Arabami. W tamtych czasach bez względu na religię, każde z plemion próbowalo utrwalić swoją władzę za pomocą siły militarnej. Liczne sojusze zawierane pomiędzy plemionami były tylko powodem jeszcze większej agresji. Prorok Mahomet został poproszony przez plemiona Yatribu do wystapięnia w roli mediatora pomiędzy plemionami, tak aby rozwiązać trwający pomiędzy nimi konflikt.
Podczas podpisywaniania konstytucji medyńskiej, prorok spotkał się z przywódcą każdego z plemion pokazując w ten sposób swoją wolną wolę, by wysłuchać potrzeb poszczególnych plemion. Konstytucja ta określała wzajemne prawa poszczególnych plemion i grup religijnych, stanowiła o zasadach rządzenia, a także wskazywała na problemy społeczne żyjących w tym regionie społeczności, po to aby zakończyć spory i chaos nękający tamtejszą ludność od wieków. Konstytucja podkreślała prawa oraz obowiązki mieszkańców, jednocześnie zapewniając opiekę dla wszystkich mieszkańców Medyny. Zawarcie konstytucji po raz pierwszy umożliwiło dochodzenie do sprawiedliwości drogą prawną jako wspólnota a nie poprzez rozstrzygnięcia plemienne rodzące konflikty.
Konsytucja medyńska była pierwszym uwzględnieniem różnorodności w systemie plemiennym miasta Yatrib. Prorok Mahomet nawoływał do silnie zakorzenionych wartości islamu oraz judaizmu w celu umocnienia porozumienia pomiędzy wyznawcami obu religii. Warunki zawarcia umowy uniemożliwiły członkom przystępującym do porozumienia do powracania do wydarzeń z przeszłości oraz działania na zasadzie zawierania plemiennych koalicji, gdyż osłabiały one więzi plemienne .
W statucie konstytucji zawarta została struktura miasta- typu federalnego z władzą, która centralizowała, plemiona, a także zapewniała im autonomię i wolność w kewestiach religijnych. Miasto Medyna podczas nadawania praw wszystkim swoim obywatelom, gwarantowało im protekcję przed opresjami, a także głos w rządzie, który deklarował się jako bractwo wyznawców, które proponowało pomoc finansową swoim mieszkańcom.
Karta deklarowała równe prawa dla obywateli Medyny bez względu na ich wyznanie religijne . Na przykład pozwolono Żydom na praktykowanie wiary, a także przyznano im odrębne prawa. Byli oni wyłączeni z pod prawa islamu, a także zwolnieni z obowiązku służby wojskowej.
Zarówno prorok Mahomet jak i konstytucja medyńska określała w sposób prawny bezstronność wobec innych religii. Na przykład kiedy Żydzi przychodzili do proroka prosząc o to, aby wydał sąd w jakiejś sprawie prorok Mahomet sądził według prawa żydowskiego a nie według islamu. Zachowywanie podstawowych praw człowieka, bez ograniczania ich przez prawa religijne są podstawą nowoczesnych systemów wymiaru sprawiedliwości, takich jakie islam spełniał przed wiekami.
Konstytucja medyńska, która reprezentuje charakter pierwszego miasta muzułmańskigo jako miasta wielowyznaniowego, wielokulturowego, wielojęzykowego oraz miasta funkcjonującego na zasadach kilku wymiarów sprawiedliwości jest świetnym przykładem i rozwiązaniem dla modelu społeczeństw pluralistycznych. Konstytucja medyńska pomaga także spojrzeć poza granice tak aby móc zbudować więź pomiędzy różnymi relacjami politycznymi i społecznymi wśród różnych grup ludzi.
W ostatnim wydaniu myśli na każdy dzień w BBC naukowcy z Cambridge oświadczyli, że:
Jako ludzie wiary jesteśmy ludźmi nadziei. A to oznacza, że religia jest najwyższą instancją, która może zburzyć mury zbudowane z żywionych uraz plemiennych, a w to miejsce może zachęcić swoich wyznawców do postepowania wobec innych kierując się miłosierdziem i sprawiedliwością. W świecie w którym do religii podchodzi się w sposób zdrowo rozsądkowy ludzie wiary powinni starać się wychodzić poza granice, które nakładają politycy.
W podsumowaniu mojej dzisiejszej wypowiedzi chciałabym zaapelować do mediów, duchownych oraz środowisk akademickich:
Czy nie uważacie, że zwróciliście zbyt mało uwagi na radykalne głosy, opowiadajace historię islamu, a także dokonujące reklamy religii islamu jako zsumowania różnych ideologii, które są całkowicie sprzeczne z duchem i podstawami islamu?
Nadszedł czas i na was abyście zwrócili się ku myślom Saida Nursiego oraz Fethullaha Gülena “inicjatora idei dialogu”, który nauczył ludzkość jak razem trzymać się za ręce.
Osoby tego rodzaju powinny zostać także przedstawione Australijskiemu społeczeństwu, ponieważ są tymi, którzy dostarczają pozytywnych wzorców dla muzułmanów na całym świecie i czerpią inspiracje z piękna religii w imię czynienia pokoju na świecie. Kiedy to się stanie, tak jak to rabin Melchior stwierdził : cała ludzkość ocaleje.
Dziękuję.
- Utworzono .