Allah rızası yolunda
Türkçe Olimpiyatları 15 günlük programın ardından TT Arena'da '135 ülke 1500 öğrenci' vurgusuyla bitti. Kapanışa Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "Biz şu vatanın hasretiyle yananları aramızda görmek istiyoruz. Gurbet aynı zamanda garipliktir" sözleri damgasını vurdu. Olimpiyatların organizasyon komitesinde yer alan Uluslararası Türkçe Derneği Genel Sekreteri Tuncay Öztürk'le buluştuk. Öztürk'e göre başarı 'Allah rızasıyla yola çıkan öğretmenlerin' eseri. Türkçe Olimpiyatları TT Arena'da yapılan finalle bitti. "135 ülkeden 1500 öğrenci" anonsu yapılıyordu kapanışta. İnsan izlerken duruma yabancılaşıyor, 'kültür emperyalizmi' tartışmalarının konuşulduğu bir dönemde, bu süreç nasıl ortaya çıktı?
Türkçe Olimpiyatları tabii bir seyirle çıktı. Olimpiyatlar bir sebep değil aslında. Yurtdışında Türkçe öğrenen çocukların sayısı arttıkça onları teşvik etmek için farklı üretmek gerekti. Türkçe, yaygın konuşulan bir dil değil. Anadil olarak dünyada konuşulan diller arasında 7. ama yabancı dil olarak konuşulma oranı çok arkalarda. 90'lı yıllarda yabancı dil olarak öğrenilen bir dil olarak akla bile gelmiyordu. Türkçe okullarının açılmasıyla birlikte böyle bir alan ortaya çıktı.
Türkçeyi farklı kılan ne, çocuklar okullarda niye Türkçe dersler alıyor?
Emperyalizmden meseleyi şöyle ayırırsak, biz anadilin yerine Türkçeyi koymuyoruz. Türkçe'yi "Yeni bir kültür görürsünüz, size zenginlik katar" diyerek tavsiye ediyoruz. Geçmişteki egemen yapılardan ayrılan tarafı bu. "Anadili en güzel şekilde yaşayın, yanına ikinci, üçüncü, dördüncü bir dil öğrenin" diyoruz. Bu dil de geçmişi, kültürel zenginliği olan, içinde Yunus Emre'yi, Mevlana'yı barındıran bir dil. Bu algının oluşmaması için de büyük kaygı duyuyoruz. Herkesin kendi dilini, kültürünü, yemeğini, müziğini buraya geldiklerinde yansıtmalarına özen gösteriyoruz o yüzden. Çocuklar öncelikli olarak kendi kültürlerini yansıtıyorlar.
Türk okullarındaki hocalar da gittikleri yerlerin dilini öğreniyor mu?
Mutlaka. O ülkeye hizmet edebilmek için, onlara saygı gereği o dili öğreniyorlar. Taksiciyle oturuyorsunuz, lokantaya gidiyorsunuz. Velilerle nasıl anlaşacaksınız? Bizim arkadaşlarımız da oradan bir zenginlik alıyor.
Kapanış töreninde Kadir Çöpdemir 'ailesinden, vatanından uzakta gurbette çalışan öğretmenler' için bir alkış istedi. Gece boyunca bir 'öğretmen' miti vardı. Kim bu öğretmenler?
Bu insanlar biziz. Türkiye'de öğretmenlik eğitimi almış, içimizden insanlar. Bu toplumun yetiştirdiği insanlar. Bu insanların bir ideali var. Materyalist mantıkla yaklaştığında bunun izahı olmuyor ama bu insanlar inançlı insanlar. Allah rızasını hedefliyorlar. Gerçekten iyi ahlaklı bir nesil yetiştirme idealleri var. Bunu kaçırdığınız zaman "Hakikaten ne işi var Nijerya'da?" diye soruyor insan. Bu insanların temsil kaygısı var, rol modeli olmak hedefleri var. Orada biz her kaygıdan azade bir rol modeli olma amacı taşıyoruz. Bir şey empoze etme isteği söz konusu değil.
10 yıl önce Türkçe Olimpiyatları başladığında bu meselenin uluslararası bir hal alacağı, bu kadar konuşulacağını, politik tartışmalara maruz kalacağı öngörülmüş müydü?
Net bir çizgi var, kırmızı çizgi dediğimiz, hangi durum olursa olsun siyasete girmemek. 10 yıl önce "Bir okul açılacak, öğrencileri Türkçe konuşacak, Türkiye 'ye gelecekler" denilince somut bir fikir ortaya çıkmıyordu. Artık velilerle oluşan işbirliği, ilişkilerin gelişmesi, her şeyi bambaşka bir yere getirdi. Türkçe Olimpiyatları diline, kültürüne, evrensel barışa hizmet etmek isteyen bir bütün yapının parçası olarak anlamlı bir yere oturuyor. "Niye gidiyorlar Nijerya'ya" sorusunun yanıtı böyle bakınca kolay. Biz inanan insanlar, iyi insanlar, iyi modeller olarak görevimizi yapabileceğimizi düşündüğümüz için böyle yapıyoruz.
Peki 1500 rakamına nasıl ulaşıldı ve şarkı kategorisi nasıl ortaya çıktı?
Bu yıl 10. yıl olduğu için farklı bir şey yapalım, her müracaat eden gelsin dedik, 15 bin gibi bir rakam çıktı. 250 bin, Türkçe öğrenen bir nesil var. 1500 yüksek bir rakam gibi geliyor ama başvurulara göre düşük bir rakam. İlk baştaki olimpiyatlarda şarkı kategorisi yoktu. Normalde Türkçe Olimpiyatları'nda yazma, konuşma becerisi yarışmaları yapılıyordu. Çok ilgi olunca olimpiyatlara girdi. Şiir ve şarkı 2004 yılında girdi. 6. Olimpiyat'tan sonra şarkı ve şiir kalitesi de katlanarak arttı. Okulların sayısı arttıkça katılım sayısı da arttı. Çocuklar 15 gün boyunca otellerde misafir edildi. Aile yanlarında kalanlar da var. Aile yanında Türk kültürünü tanısınlar diye düşündük.
Bazı çocuklar sahneye çıktığında büyük alkış topladı. Bu olimpiyatlar içinde yıldızlaşan isimler var mı?
Rus bir öğrencimiz albüm çıkarmış. Nitelikli ve ses kalitesi olan çocuklar seçiliyor. Yıldızlaşan çocuklar oluyor. Onların da takipçileri yüksek. Bunların dersleri de iyidir. Bu çocuklar oradaki Türk okullarında başarılı çocuklar. Üniversiteye girme sıkıntıları olmuyor. İyi bir dil, iyi bir matematik, sosyal bilimler eğitimi alıyorlar.
Türkçe Olimpiyatları'na üst düzey katılım vardı. Kapanış gecesine de Başbakan Erdoğan'ın sözleri damgasını vurdu...
Uluslararası Türkçe Öğretim Derneği olarak biz bunu yaparken Milli Eğitim Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi gibi kurumlardan da destek aldık. Onlar bizim danışma kurulumuzda yer aldılar. Türkiye bütün iş dünyasıyla en güçlü iş adamlarıyla, basınıyla, halkımızla bu etkinliğe destek oldu. Eczacıbaşı, Doğuş Grubu, THY.
Türkiye 'de anadil tartışmaları sürerken, Türkçe'nin böyle bir konuyla gündeme gelmesi eleştirildi...
Bu siyasi bir konu. Bizim Türkçe Olimpiyatları gibi dünya barışına katkısı olan bir konuyla bunu karşılaştırmak istemem. Bu ayrı bir tartışma konusu.
- tarihinde hazırlandı.