Müşâhede ve Mükâşefe Farkı
Müşâhede, daha evvel üzerinde durduğumuz mükâşefeden de farklıdır. Mükâşefe dairesinin rasat ufku, mânâlar ve mücerret hakikatler olmasına karşılık, müşâhedeninki -Zât-ı Ulûhiyet'in idrak edilemeyişi mahfuz- zevâttır. Diğer bir ifade ile müşâhede, Zât-ı Ulûhiyet hakkında, hususî mânâsıyla O'na ait teveccühe esas sayılabilecek bir yöneliş; mükâşefe ise, ilâhî isim ve sıfatları duyup hissetme ve yaşayıp zevk etme hâletidir.
Müşâhedenin ayakları; duyup sezecek dipdiri bir kalp, işitip değerlendirecek fevkalâde bir duyarlılık ve ötelerle tam bir irtibat ve konsantrasyondur ki, "Şüphesiz ki bunda (ilâhî kelâm) kalp taşıyan ve dikkatini toplayıp kulak kesilen kimseye hatırlatma vardır" (Kaf, 37) ilâhî beyanı buna işaret ediyor gibidir.
- tarihinde hazırlandı.