Geçtiğimiz hafta mescidimizde, Cuma hutbesi olarak, Fethullah Gülen Hocaefendi’nin 1997 senesinde yazdığı “Kaosun Ötesindeki Dünya” başlıklı makale okunmuştu. Baştan sona insanı derin düşüncelere sevk eden makale/hutbe şu cümlelerle sona ermişti:
“Kim bilir bize bu koskoca mirası bırakanlar, ne kadar ağlayıp inlediler? Bugün evirip-çevirip istifâde ettiğimiz değerleri elde etmek için ne cenderelerden geçti ve ne ölümlerle yaka paça oldular? Şimdilerde har vurup harman savurduğumuz millî ve dinî değerlerimiz, kim bilir onlara neye mâl oldu? Rahmeti Sonsuz’dan niyaz ederiz ki, gerçek bedeli dünyalarla ölçülemeyecek kadar büyük olan o ulu günlerin hakikî fiyatlarını bizden talep etmesin!..”
Ne zaman yalnızlığım ve gurbetim aklıma gelse, Barla dağları çeker beni kendine. Orada bir garip görürüm hayâlen. Yalnız bir adamın silueti belirir zihnimde. Garibâne dağlarda, ağaçların hüzünlü hışırtıları arasında, tek başına, sessiz, kimsesiz iki-üç ay dolaşan, yirmi günde bir, sadece bir-iki misafirden başkasını göremeyen, ara sıra hasbihal ettiği dağcılara bile bazen haftalarca hasret kalan dava adamının sesleri uğuldar kulağımda:
İşte bu ses, bu yanık nağme bütün yalnızlıklarımı unutturur bana ve kendi nefsime döner, ‘Ey Fetih, sen garip değilsin; seninle ağlayıp seninle gülen bu kardeşlerin varken sen gurbette sayılmazsın. Eğer garip görmek istiyorsan Barla dağlarındaki şu yalnız adama bak!’ derim.
Hazreti Pir, Eşref Edip’e şöyle diyor: “Evet, büsbütün ümitsiz değilim. (
) Bana, ‘Sen şuna buna niçin sataştın?' diyorlar. Farkında değilim. Karşımda müthiş bir yangın var. Alevleri göklere yükseliyor. İçinde evlâdım yanıyor, imanım tutuşmuş yanıyor. O yangını söndürmeye, imanımı kurtarmaya koşuyorum. Yolda biri beni kösteklemek istemiş de ayağım ona çarpmış; ne ehemmiyeti var? O müthiş yangın karşısında bu küçük hâdise bir kıymet ifade eder mi? Dar düşünceler, dar görüşler!”
Ketencizâde hazretleri, “Yansam da ocak gibi gayra eylemem izhar / Yakma beni ateşlere ey çarh-ı cefakâr!” diyor. Ben onu biraz değiştiriyor ve diyorum ki “Yakma beni nar-ı ağyâre ey çarh-ı cefakâr!” Senin ateşine yanayım cayır cayır ama başka sevdaların ateşiyle yanmayayım.
Hazreti Pir gibi büyükler ızdırap ve çile ile kıvrım kıvrım yaşamışlar ama asla şikayet etmemişler. Hazreti Üstad şunları söylüyor:
Madem ki, nur-u hakikat, imana muhtaç gönüllerde tesirini yapıyor; bir Said değil, bin Said feda olsun. Yirmi sekiz sene çektiğim eza ve cefalar, maruz kaldığım işkenceler, katlandığım musibetler helâl olsun. Bana zulmedenlere, beni kasaba kasaba dolaştıranlara, hakaret edenlere, türlü türlü ittihamlarla mahkûm etmek isteyenlere, zindanlarda bana yer hazırlayanlara hakkımı helâl ettim. Âdil kadere de derim ki: Ben senin bu şefkatli tokatlarına müstehak idim.
Sonra, ben cemiyetin iman selâmeti yolunda âhiretimi de feda ettim. Gözümde ne Cennet sevdası var, ne Cehennem korkusu. (
) Milletimizin imanını selâmette görürsem, Cehennemin alevleri içinde yanmaya razıyım. Çünkü vücudum yanarken, gönlüm gül-gülistan olur.
Necip Fazıl, “Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya / Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya!..” demiş. Sakarya milleti temsil ediyor; zira, bir dönemde elimizde sadece o kalmış!..
Her şey Allah’ın muradına göre meydana gelir, bize de O’nun muradına saygı göstermek düşer. Şayet, O ve O’nun muradı muradımız olursa, biz de yeryüzünde O’nun muradı oluruz.
Allah Teâlâ’nın muradı olan insanlar, beş on tane de olsalar, O onlara bakar ve bütün mahlukatı bağışlar. Kalbi selim, ruhu selim, hissi selim ve kendi mülayim beş on insan
Başkalarının size hilm ile muamele yapmalarını istiyorsanız, siz de halim, selim ve mülayim olmalısınız.
Bir adam Allah Rasûlü’ne “Bana nasihat et!” dileğinde bulundu. Rasûlullah ona, “Gazaba kapılma, öfkelenme!..” buyurdu. Bunun üzerine, o şahıs, Rasûl-ü Ekrem’den tekrar tekrar nasihat etmesini istedi; Sâdık u Masdûk Efendimiz de her defasında ona “Gazaplanma!..” öğüdünü verdi.
Cenab-ı Hak şöyle buyuruyor: “Ceza verecek olursanız, size yapılan azap ve cezanın misliyle cezalandırın. Ama eğer bu hususta sabrederseniz, bilin ki bu, sabredenler için daha hayırlıdır.” (Nahl, 16/126)
Gerçek insanlık, Nâilî-i Kadîm’in dediği gibi diyebilmektir: “Yıkanlar hâtır-ı nâşâdımı yâ Rab şâd olsun / Benimçün nâmurâd olsun diyenler bermurâd olsun” (Allahım, şad olmayan şu gönlümü yıkanlar mutlu, mesud ve bahtiyar olsunlar; benim için ‘Murada ermesin!’ diyenler muratlarına ersinler!..)
“Kolun kanadın kırılsın!” Allah seni kolsuz kanatsız eylemesin!.. “Başın kopsun!” Allah seni başsızlığa maruz bırakmasın!.. “Yurdun yuvan başına yıkılsın!” Allah seni yurtsuz yuvasız etmesin!.. “Çoluk çocuğunun başına gelsin!” Allah sana çoluk çocuk acısı duyurmasın!.. İnsanca tavır bu ikincisidir; birincisine insanca denemez.
Biz beddua etmiyoruz; her şeyden önce sinelerin din-i mübin-i İslam’a karşı açılmasını diliyoruz. Bize karşı düşmanlıkta bulunan kimseler hakkında bile önce, “Allah’ım onları hidayet eyle, ıslahları mümkünse ıslah eyle” duasında bulunuyor; fakat hâlâ kötülüklerinden vazgeçmiyorlarsa, seleflerimizin yaptıkları gibi, “Allahım, ıslahlarını murad buyurmuyorsan, onları sana havale ediyoruz; şerlerinden bizi halas eyle!” diyoruz.
Burada her şeyi hoş karşıla ki ötede “Rıdvan”a nâil olasın; dünyada baktığın her çehreye tebessümle bak ki ötede Hakk’ın rü’yetine mazhar kılınasın.
Medyanın ağzını bırakmak lazım. Televizyonların, İnternetin, gazetecilerin konuştuğu gibi konuşmamalı; enbiya-yı izam, evliya-yı fiham ve gökteki melekler gibi konuşmalı, onlar gibi insanların gönüllerini fetheden tavırlar sergilemelisiniz.
Bir ümit güftesi: “Kar-kış demeden her yanda göveriyor güller / İnayetle tülleniyor gelip geçen günler / Güller gülünü yâd ediyor bütün gönüller / Ve siliniyor ruhumu saran hüzünler...”
Kafir olarak ölme korkusu bazen beynime balyoz gibi iniyor; fakat rahmetinin enginliğini düşününce
Molla Câmi ne güzel söyler: “Yâ Rasûlallah! Ne olaydı, Ashâb-ı Kehf'in köpeği gibi, Senin Ashâbının arasında Cennet’e girseydim. Onun Cennet’e, benim Cehennem’e gitmem nasıl revâ olur? O, Ashâb-ı Kehf'in köpeği; ben ise Senin Ashâbının köpeği!..”
Fethullah Gülen Hocaefendi, yaşlılığın zorluklarından hareketle sözlerine başlayıp ihtiyarlığı çocukluk, olgunluğu gençlik dönemleri kadar şirinleştirmenin vesilelerine dikkat çekti.
Müsbet yanları itibarıyla mevcut şartların oluşumunda Bediüzzaman Hazretleri, Esat Efendi Hazretleri, Süleyman Efendi Hazretleri gibi Hak dostlarının ve hatta idari sahada fikir ve gayretleriyle senelerdir çalışıp duran insanların büyük payları vardır.
Dünyanın yüz elli ülkesinde açtığınız okullarda Rasûl-ü Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) başta olmak üzere Ashâb-ı Kirâm ve evliya-yı izâm efendilerimizin hakkı vardır.
Kur’an, geçmişlerimize dua etmemizi tavsiye buyurarak bizde onları hayırla yâd etme duygusunu uyarır. Bu cümleden olarak bir ayet-i kerimede şöyle denilir: “Onlardan sonra gelenler (başta muhacirler olarak, kıyamete kadar gelecek mü’minler), ‘Ey kerim Rabbimiz! Bizi ve bizden önceki mü’min kardeşlerimizi affeyle! İçimizde mü’minlere karşı hiçbir kin ve gıll u gış bırakma! Duamızı kabul buyur ya Rabbenâ, çünkü Sen raufsun, rahîmsin!’ derler.” (Haşr, 59/10) Bu ayette öğretilen dua sizden başlar Ashâb-ı Kirâm ve Rasûl-ü Ekrem Efendimiz’e kadar herkese varıp ulaşır.
Bir dönemde Hakk’a teveccühler isimsiz müsemma şeklindeydi. Nakşî, Halidî, Kadirî, Şazilî, Bekrî, Cerrahî diye isimler bilinmiyordu. Fakat onların yaptıkları şeylerin hepsi vardı. Her yerde gürül gürül Allah anılıyordu. O, her sinede muallâ yerini koruyordu. Gönüller adeta O’nun tecelligâhı idi. Bir dönem geldi kalb ve ruh hayatına isim katan insanlar oldu ve zamanla meşrepler o insanların adlarıyla anılmaya başlandı. O halis insanlar sayesinde, müsemma kapı ardında kalmadı. O müsemma vicdanlarda derinlemesine duyuldu ve isim müsemma birliği oldu. Onlar bir derken, biri bin etmesini biliyorlardı. Onların dilinden çıkan bir “Sübhanallah, Elhamdülillah, Allahuekber” kelimeleri binlere tekabül ediyor, gönüller itminana eriyordu. O dönemde isim müsemma at başı gidiyordu. Ne var ki bir gün de geldi, (istisnaları vardır) bazıları itibarıyla “müsemmasız isim” devri başladı. El elden üzüldü yar elden gitti, o menhelü’l-azbi’l-mevrud da kurumaya durdu. Öz ve ruh gitti, mesele artık nesep/veraset yoluna girdi. İşte, mesele sadece isimlere emanet götürülürse, o zaman da bir mirasyedilik söz konusu olur. Zavallı bir mirasyedi olmaktan kurtulup hayırlı bir vâris olarak yaşamak isim ile müsemmayı beraber götürmeye ve hatta isimsiz müsemma şeklinde ömür sürmeye bağlıdır.
Fethullah Gülen Hocaefendi, “
Ve Gaybın Son Habercisi” başlıklı makalesinde şöyle diyor: “O, taayyün-ü evvel’den Ahmed unvanıyla insanlık ufkunun muhaciri; Mekke’den Muhammed namıyla Medine şehrinin misafiri; berzahtan Mahmud namıyla livâü’l-hamdin mihmandarı ve bütün esmâ-yı şerifesiyle Cennet ve Cemalullah’ın perdedarı, ruhânî âlemlerin feyz kaynağı ve cismâniyet âleminin de asıl cevheriydi.”
Bu paragrafta,
Taayyün-ü evvel’den Ahmed unvanıyla insanlık ufkunun muhaciri
Mekke’den Muhammed namıyla Medine şehrinin misafiri
Berzahtan Mahmud namıyla livâü’l-hamdin mihmandarı
Bütün esmâ-yı şerifesiyle Cennet ve Cemalullah’ın perdedarı
denilerek Hazreti Ruh-u Seyyidi’l-enâm (aleyhissalatü vesselam) Efendimiz’in farklı isimlerinin farklı âlem ve mevkıflere baktığı ifade ediliyor.
İşte, yine Kutlu Doğum Haftası’nı vesile yaparak Hocaefendi’ye bu paragrafı, o isimleri ve ilgili halleri sorduk.
Hocaefendi sorumuza cevap verirken özetle şu hususlar üzerinde durdu:
Efendimiz’in mübarek üç ismi olan “Ahmed”, “Muhammed” ve “Mahmud” kelimeleri “hamd” kökünden gelmektedir. Bilindiği gibi ilk iki isim Kur’ân’da zikredilirken, “Mahmud” kelimesi Efendimiz’in ismi olarak Kur’ân’da yer almaz.
Ahmed ism-i şerifi, taayyün-ü evvel hakikatiyle irtibatlıdır. Çünkü O; varlığın özü, usâresi, kâinatın mebdei, hilkat ağacının çekirdeğidir. Evet, “Allah’ın en evvel var ettiği, benim nurumdur.” beyan-ı nebevîsinin de işaret buyurduğu gibi O’nun taayyünü bütün varlığın ilki ve öncüsüdür. İlm-i ilâhide ilk icmali belirlenen, ortaya çıkan hakikat O’nun nurudur. İşte ziyası vücudundan evvel dillere destan olan Efendiler Efendisi’nin dünyayı teşriflerinden önceki unvanı Ahmed’dir (aleyhissalâtü vesselâmü milelardi vessemâ) ve bu hakikat de hakikat-ı Ahmediye’dir. Bu sebeple O, Kur’ân’da da geçtiği üzere, Hazreti İsa (aleyhisselam) tarafından, “Ahmed” ismiyle müjdelenmiştir.
Muhammed nam-ı celili, yerde gökte herkesin kendisine saygı duyduğu, medh u senada bulunduğu zat mânâsında, Rasûl-i Ekrem’in (sallallâhu aleyhi ve sellem) peygamberliği, mesaj ve misyonuyla alâkalı ismidir. Başka bir ifadeyle Allah Rasûlü’nün (aleyhissalâtü vesselam) “Muhammed” ismiyle insanlık âlemine nüzulüdür ki, bu bizim adımıza şereflerin en büyüğü, O’nun adına bir tenezzüldür.
Mahmud unvan-ı kerimi ise, yerde-gökte övülüp methedilen, sena edilen zât demektir. Bu azim unvan, Peygamber Efendimiz’in ismi olarak Kur’ân’da yer almasa da, ezan sonrası okuduğumuz duada geçtiği üzere Sünnet-i Sahiha’yla sâbit bir ism-i mübarektir. Makam-ı Mahmud, mutlak mânâda İnsanlığın İftihar Tablosu’na has, hamîdiyet ve mahmûdiyetin bir araya getirildiği ulvî bir makamdır. Şöyle ki O (sallallâhu aleyhi ve sellem) Cenâb-ı Hakk’a karşı yerine getirdiği hamdiyle hâmid, gökte ve yerde övülüp medhedilmesiyle de mahmuddur. Evet O, hamd u şükürle kullukta bulunmuş, kulluk yaptıkça Cenâb-ı Hak tarafından övülmüş, övüldükçe mütemadiyen kulluk yapmış, Allah O’nu medih, O da Allah’a hamd etmiş ve neticede övülme ve övgüye mazhar olma makamına ulaşmıştır.
Peygamber Efendimiz (aleyhissalatü vesselam) bir hadis-i şeriflerinde, ahirette kendisine Livau’l-hamd’in verileceğini ifade etmiştir. Livau’l-hamd’e; hamd bayrağı, hamd sancağı denilebileceği gibi, hamd alemi de denilebilir. Çünkü alem, bir alamet ve emâre demektir ki, bayrak ve sancaktan daha öte bir mânâ ifade eder.
Dünyada Hazreti Ahmed ü Mahmud u Muhammed’in (aleyhi ekmelüttehâyâ vetteslimât) rehberliğinde olan ümmet-i Muhammed, hayatlarını hamdle geçirdiklerinden dolayı, ahirette de Livau’l-hamd’le şerefyâb olacaklardır. Çünkü insan hangi yolda yürürse, varacağı istikamet de ona göre bir yer olacaktır. Bundan dolayı hep hamd etrafında dönüp duran, hamd güzergâhında yürüyen, sürekli hamd gören, hamd konuşan, hamd soluklayan, hamdle oturup kalkan kimselerin varacakları yer de Livau’l-hamd’dir.
Ayrıca, Peygamber Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem), nazarları hamd makamına çevirerek ümmetine, “hammâdûn”dan (durmadan, sürekli hamd edenler) olmayı hedef göstermiştir. “Hammâd” kipi mübalağa sigasıdır. Yani şuur ve derinliğine inmeden, ara sıra “hamd”i hatırlayan ve sadece lafzî olarak “elhamdülillah” deyip geçen kimseler için bu siga kullanılmaz. Hammâdûn ümmeti öyle hamde kilitlenmiş insanlardır ki, Efendimiz’in (aleyhissalatü vesselam) dualarında da geçtiği üzere onlar yatıp kalkarken hep “elhamdülillah” der, oturur kalkar Allah’a hamd eder, hamdle nefes alır verir ve ömürlerini derin bir şuur ve idrak içinde hamd atkısı üzerinde örgülerler. Neticede, yaşadıkları gibi ölür, öldükleri gibi haşrolur ve ötede de Makam-ı Mahmud Sahibi’nin (aleyhissalatü vesselam) vesayetinde, Hamd Sancağı’nın gölgesinde toplanırlar.
وَلَكِنَّا أَنشَأْنَا قُرُوناً فَتَطَاوَلَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ وَمَا كُنْتَ ثَاوِياً فِي أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا وَلَكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ Bilakis, Biz seninle onlar arasında birçok nesiller yarattık ve onlardan sonra birçok çağlar geçip gitti. Sen Medyen halkı arasında oturmuş da, âyetlerimizi onlardan okuyarak öğrenmiş de değilsin. Fakat seni rasul olarak Biz gönderdik ve bunları Biz vahyettik de o sebeple biliyorsun. (Kasas, 28/45)
ayet-i kerimesinden hareketle dinî hayatta tecdid ve müceddidler ile ilgili bazı hususlara değiniyor. Tecdid hareketleri açısından işaret edilen “yüz senelik” zaman diliminin sürat çağı olan günümüzde de aynı olup olmadığı üzerinde duruyor. Meselelerin tecdide ve bir müceddide bağlanmasındaki bir kısım tehlikelere dikkat çekiyor.
“Kitap özetleri” faslında Nâilî-i Kadîm’in hayatı özetlenip şiirlerinden misaller verilmesi,
Gül hâre düştü, sînefigâr oldu andelib Bir hâre baktı bir güle, zâr oldu andelib.
(Gül dikene düşünce, bülbülün sinesi yaralandı / Bülbül, bir güle, bir de dikene baktı, oracığa yığılıverdi)
Yıkanlar hâtır-ı nâşâdımı yâ Rab şâd olsun Benimçün nâmurâd olsun diyenler bermurâd olsun.
(Allahım, şad olmayan şu gönlümü yıkanlar mutlu, mesud ve bahtiyar olsunlar; benim için ‘Murada ermesin!’ diyenler muratlarına ersinler!..)
gibi beyitlerinin okunması üzerine edebiyatımıza hizmet eden insanlardan bazılarının isimleri sayılıyor; sonra bir vesileyle Erzurum’a ve Hocaefendi’nin askerlik döneminde orada verdiği bir konferansa temas ediliyor. Hocaefendi o hatırasını anlatıp bitirirken kendisini kürsüye davet eden sunucunun Hazreti Mevlânâ ile alakalı yanlış bir beyanını onun şu sözleriyle konuşmasına başlayarak tashih ettiğini belirtiyor:
مَنْ بَنْدَه شُدَمْ بَنْدَه شُدَمْ بَنْدَه شُدَمْ مَنْ بَنْدَه بَخِدْمَتِ تُوسَرْ اَفْكَنْدَه شُدَمْ هَرْ بَنْدَه كِه آزَادْ شَوَدْ شَادْ شَـوَدْ مَنْ شَـادْ اَزْ آنَمْ كِه تُرَا بَنْدَه شُـدَمْ Kul oldum, kul oldum, kul oldum! Ben Sana hizmette iki büklüm oldum. Kullar âzad olunca şâd olur; ben Sana kul olduğumdan dolayı şâd oldum.
Her şeyi irade, meşîet, kudret ve ilim açısından Cenâb-ı Hakk’a verme ve aklen, kalben, ruhen, hissen, fikren her yönüyle tam tevhide ulaşma neticesinde “Sübbûh” deme ve “sübhaneke” diye zikretme meleklerin şiârıdır. Çünkü onlar bütün bu hakikatleri şeksiz, şüphesiz görmekte ve sürekli tesbîhle bu müşahedelerini dillendirmektedirler. “Sübhansın ya Rab! Senin bize bildirdiğinden başka ne bilebiliriz ki? Her şeyi hakkıyla bilen, her şeyi hikmetle yapan Sensin” (Bakara, 2/32) sözü bu tesbîhlerinin ayrı bir terennümü ve ifadesidir.
Hazreti Musa (ala nebiyyina ve aleyhisselam), Firavun’un karşısına çıkacağı zaman “Ya Rabbî, genişlet göğsümü, kolaylaştır işimi, çözüver şu dilimin bağını. Ta ki anlasınlar sözümü!” (Tâhâ, 20/25-28) demiştir. Bu dilek, onun talep mevkiinde bulunduğunu ve o kapıya yoldaki bir insan edasıyla teveccüh ettiğini göstermektedir. Hazreti Musa’da bir istek halinde ortaya çıkan bu husus, Peygamber Efendimiz’e Allah’ın bir lütfu olarak, “Biz senin kalbine inşirah vermedik mi?” (İnşirah, 94/1) âyetiyle mevhibe ve minnet ufkunda tecelli etmiştir. Diğer bir ifadeyle, Hazreti Musa’nın Rabbinden istediği inşirah-ı sadr, Rasûl-ü Ekrem Efendimiz’e bir nimet olarak verilmiş ve böylece O’nun şükran duyguları coşturulmuştur.
Allah Rasûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz her noktada doygunluğa erişmiş bir insan olmasına rağmen, Cenâb-ı Hak, mazhariyetlerini yeterli görmemesi için O’na,
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا “Gerçek hükümdar Allah, yücedir. Sana O'nun vahyi tamamlanmazdan önce Kur'an'ı (okumakta) acele etme ve ‘Rabbim, benim ilmimi artır’ de.” (Tâhâ, 20/114)
buyuruyor.
İnsanlığın İftihar Tablosu (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz de her sabah ve akşam şöyle dua ediyor:
اَللَّهُمَّ زِدْنِي عِلْمًا وَلاَ تُزِغْ قَلْبِي بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنِي وَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً، إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ Allahım, ilmimi artır ve bana hidayet verdikten sonra kalbimi kaydırma; katından bana rahmet lütfet; şüphesiz ki Sen, çok lütufkârsın!
İlim ve marifete hiç doymamalı. İlim kadehinden içtikçe “Ey sâkî aşkın oduna yandıkça yandım, bir su ver / Parmağım aşkın balına bandıkça bandım, bir su ver!” (Gedâî) ya da
أَلاَ يَا أَيُّهَا السَّاقِي أَدِرْ كَأْسًا وَنَاوِلْهَا “Ey sâkî! Hele kâseni başımızın üzerinde döndür de bir kadeh şarap daha sun.” (Hâfız)
demeli.
“Biz gücümüz, kuvvetimiz, ilmimiz ve tecrübemizle bu işleri başarıyoruz” düşüncesi Kârunca bir düşüncedir. “Ben kendi ilmimle ve kendi iktidarımla kazandım” iddiası ancak Kârun’un ve onun torunlarının telaffuz ettikleri müşrikçe bir kuruntudur. Din ve millet yolunda hizmete gönül vermiş insanlar, Kârun gibi düşünüp Kârunca konuşacaklarına, gurur ve enaniyeti bırakmalı; aczinin, fakrının ve ihtiyaçlarının farkında olan kullar gibi tazarru ve duâ lisanıyla Cenâb-ı Hakk’a yönelmelidirler.
Seyyidinâ Hz. İbrahim ve ona inananlar Allah’a tevekküllerini şöyle dile getirmişlerdir:
رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ “Ey Yüce Rabbimiz, biz yalnız Sana güvenip Sana dayandık. Bütün ruh-u cânımızla Sana yöneldik ve sonunda Senin huzuruna varacağız. Ey Ulu Rabbimiz, bizi kâfirlerin imtihanına (baskı, zulüm ve işkencelerine) mâruz bırakma, affet bizi; Şüphesiz Sen Azîz ve Hakîm’sin.” (Mümtehine Sûresi, 60/4-5)
Üstad hazretleri, “İman tevhidi, tevhid teslimi, teslim tevekkülü, tevekkül saadet-i dâreyni iktiza eder.” buyurmuştur. Sofilerin yaklaşımına göre, bu yolun sonunda “tefviz” ve “sika” karargahları vardır. Kalbin Zümrüt Tepeleri’nde genişçe üzerinde durulduğu gibi, Allah’a güven ve itimat ile başlayıp, kalben her türlü beşerî güç ve kuvvetten teberri etme kuşağında sürdürülen ve neticede her şeyi Kudreti Sonsuz’a havale edip vicdânen tam bir itmi’nana ulaşma ile sona eren rûhanî yolculuğun başlangıcına “tevekkül”, az ötesine “teslim”, iki adım ilerisine “tefviz” ve son durağına da “sika” denilegelmiştir. Her şeyi bütün bütün Allah’a havale edip, yine her şeyi O’ndan bekleme makamı sayılan “tefviz”in hulâsası, İbrahim Hakkı Hazretleri’nin “Tefviznâme”sinde şöyle seslendirilmektedir:
Hak şerleri hayreyler Sen sanma ki gayreyler Ârif ânı seyr eyler Mevlâ görelim neyler Neylerse güzel eyler.
Sen Hakk’a tevekkül ol Tefviz et ve rahat bul Sabreyle ve râzı ol Mevlâ görelim neyler Neylerse güzel eyler.
Alvarlı Efe Hazretleri, sürekli “Allah bizi insan eyleye!..” diye dua ederdi. Aklınıza “İnsan değil miyiz ki?” sorusu gelebilir; fakat, potansiyel insan olma başkadır, kişinin bütün istidat ve kabiliyetleriyle Allah’a kurbet kesbedip insan-ı kâmil ufkuna ulaşması daha başkadır.
Din ve iman mahrumiyeti öyle bir mahrumiyettir ki, dünya dolusu altın verseniz yine de onu telafi edemezsiniz.
İnsan her gün bir kere vahşi canavarlar tarafından parçalansa, küfrün ağına düşmekten yine hafif kalır. Ne var ki, hidayetin engin, aydınlık ve nurani iklimini bilmeyenler, küfürdeki bu dehşeti de sezemezler.
Hidayeti elde etmek çok zordur, devam ettirmek ondan da zordur.
Hevaya girmek de çok kolaydır ama bir kere de içine girildi mi artık ondan kurtulmak zorlardan zordur.
Hevaya düşmenin de dereceleri vardır. Sığ haldeki hevadan insan belki kendisini kurtarabilir; fakat bir de onun esiri olmuşsa, Allah korusun, o, insanı kalbinin mühürleneceği kerteye kadar sürükler.
İnsan hevasının esiri olmamak için Kur’ân’ın “Kim ihsan şuuruyla yüzünü (kendini) Allah’a teslim ederse muhakkak ki o en sağlam kulpa sarılmıştır.” (Lokman, 31/22) diyerek ifade buyurduğu “Urvetü’l-vüska”ya; yani, kopmayan, kırılmayan, parçalanmayan, kendisine tutunanı yolun zikzaklarında düşürüp bırakmayan, en sağlam kulp olan iman, İslam ve ihsan şuuruna sarılmaya bakmalıdır.
Ne güzel söylenmiş: “Hevâya düştün ey dil, meclis-i takvâya gelmezsin / Gözün aç, gâfil olma; bi dahi dünyâya gelmezsin.” (Lâedrî)
İnsan hevaya düşmemek ve şahsı hesabına en önemli sermayesi olan imanını kaybetmemek için amel-i salih, ihlas, ihsan, tefekkür, tedebbür, sohbet-i Canan
korumalarıyla sürekli kalbini, ruhunu muhafaza altında tutmalıdır. Hatta bu türlü korumaları ne kadar çok olursa olsun yine de yetersiz bulmalı, adeta yeni korumalar edinmelidir.
Bir de üzerimizde Allah’ın, Rasûlullah’ın ve seleflerimizin emaneti bulunmaktadır. O emaneti düşürmemek ve zayi etmemek için de çok hassas olmak; az önce zikredilen korumalara ilave olarak temkin, güçlü hazım sistemi, ulu orta konuşmama, her meseleyi başkalarının hissiyatını da hesaba katarak ortaya koyma
gibi başka korumalara da ihtiyaç vardır.
Şayet -Allah muhafaza- emaneti muhafaza etme adına gerekli olan korumaları sağlamaz ve emaneti zayi edersek, Allah hesap sorar. Rasûl-ü Ekrem hesap sorar. Hazreti Pir de hesap sorar.
Bayram programı sabah namazından hemen sonra özellikle Ümmet-i Muhammed (aleyhissalatü vesselam) ve genelde bütün insanlık için dua ile başladı. Bayram namazı, hutbesi ve duasını tamamladıktan sonra Fethullah Gülen Hocaefendi misafirlerimizin bayramlarını kutladı; Rasûl-ü Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz’in yaptığı üzere bayanların namaz kıldığı yere de uğrayıp onları da selamladı; kısa bir süre hasbihalde bulundu. Akabinde çocuklara harçlık ve çikolata dağıttı onların gönüllerini aldı.
Kalbin beslenme kaynağı iman, onun itminana ulaşma yolu da her zaman Allah’ı anmaktır; nitekim Cenâb-ı Hak şöyle buyurmaktadır:
أَلاَ بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ Biliniz ki, kalbler ancak, Allah’ın zikriyle, O’nuyâd etmekle oturaklaşır, huzura erer. (Ra’d Sûresi, 13/28)
Bu sayede ruhtaki bütün acılar diner.. stresler, hafakanlar aşılır.. ve his dünyamızda da sürekli itminan meltemleri esmeye başlar; başlar, zira, her şey Allah’la başlamıştır. O öyle bir ‘Mebde-i Evvel’dir ki, zincirleme sürüp gidiyor gibi görünen bütün sebepler döner-dolaşır, nihayet O’nda sona erer. Bütün arzu, istek ve beklenti mülâhazaları gider O’nda noktalanır.
İtminana erememiş gönüller başka arayışlar peşine düşerler; içlerindeki boşlukları doldurabilmek için çalmadık kapı bırakmazlar ama bir türlü aradıklarını bulamaz ve asla huzura eremezler.
Kalbi itminana ermemiş şahıslarda ve içten içe yanmış, karbonlaşmış bir toplumda ne canlılık, ne sıhhat ve ne de elde ettikleri nimet ve imkânları değerlendirerek, yeni lütuflara liyakat kazanma ve yeni ufuklara doğru açılma, asla söz konusu değildir. Bilakis, fertlerdeki bu iç çözülme, önce onlarda, sonra da toplumun bütün kesimlerinde zincirleme hüsranlara yol açacaktır ki; bu da, o toplumun kendi içinde çürüyüp yok olması demektir. Bu şundandır; “Yüce Yaratıcı, bir topluma bahşettiği nimetlerini, o toplum, kalbî ve ruhî durumunu değiştirmedikçe geri alacak ve değiştirecek değildir.”(Enfal Sûresi, 8/53) O toplum, kendisine bahşedilen nimetlere mazhar olduğu andaki safvet, samimiyet, azim, kararlılık ve hasbîlik.. gibi yüce hasletlerini yitirmedikten sonra, -ilâhî âdete göre- o nimetlerin alınması ve o toplumun derbederliği asla bahis mevzuu değildir. Aksine, bir heyet-i içtimaîye kendini yücelten ve ayakta tutan bu üstün vasıfları kaybedince, orta sütun çökmüş ve toplum çatısında tamiri imkânsız yıkıntılar meydana gelmiş demektir.
Dünden bugüne farklı farklı döneklikler olagelmiştir. Günümüzde de zevke düşkünlük, rahat yaşama arzusu ve lüks tutkusu sebebiyle yoldan dönmüş hizmet mürtedleri, amel mürtedleri ya da akide mürtedleri her zaman çıkabilir. İrtidat vak’aları, bu kabîl dinden dönüşler veya daha başka saiklerle meydana gelen tarihî tekerrürler devr-i daimi, geçmiştekilere münhasır kalmayacak; bir bir tarih sahnesinde yerlerini alanlar, ettikleriyle bir bir silinip gidecek; geriye hep O ve O’nun tutup kaldırdığı dostları kalacaktır. Şu ayet bu hakikati ifade etmektedir:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ Ey iman edenler! İçinizden kim dininden dönerse, (bilin ki), Allah öyle bir kavim getirecek ki, O, bu kavmi sever, onlar da O’nu severler. Mü’minlere karşı başları yerde, kâfirlere karşı ise onurludurlar. Allah yolunda cihad ederler ve kınayanın kınamasından korkmazlar. İşte bu, Allah’ın bir fazlıdır, onu dilediğine verir. Allah, atâsı, ihsanı çok bol olandır ve her şeyi en iyi şekilde bilendir. (Mâide Sûresi, 5/54)
