Fethullah Gülen: Od Izmir do globalnego ruchu Hizmet
Imię Fethullaha Gülena stopniowo dotarło też do szerszej publiki zachodniej. Od New York Times po 60 minutes, przeciętny Amerykanin poddawany był niewielkiej, subtelnej ekspozycji. Lecz w okresie ostatnich dwóch miesięcy imię Gülena odnalazło poczesne miejsce w światowej prasie (na przykład w BBC, której udało się niedawno przeprowadzić bardzo rzadki wywiad wideo z Gülenem). Obecnie w światowych mediach znajdujemy tysiące odnośników do jego imienia. Jego postaci poświęca się ostatnio wiele uwagi.
Jednakże zauważmy, że większość przekazów informacyjnych przedstawia Gülena w narracji politycznej zapominając o czterech dekadach wspierania społeczeństwa obywatelskiego, działaniach edukacyjnych, prowadzeniu dialogu, a także o wspieraniu przez niego demokracji i praw człowieka. Jest w Gülenie coś znacznie głębszego, niż na to wskazuje aktualny paradygmat polityczny. Trochę historii i odmiennych punktów widzenia pomoże nam ustalić fakty.
Fethullah Gülen wychowywał się na wschodzie Turcji w bardzo pobożnej rodzinie. Otoczony był tradycyjnym sunnickim islamem, choć wpływ na niego miały również różnego rodzaju nauki sufickie. Zarówno w domu, jak i pod okiem lokalnych mentorów szkolony był w zakresie nauk duchowych i religijnych. Pozostawał także pod ogromnym wpływem sufickich prac Rumiego i Yuniusa Emre.
Gülen został również zaznajomiony z 600-stronicową kolekcją na temat wiary, nauki, oraz ich autonomii autorstwa Saida Nursiego („Traktat Światła”). W jednym z fragmentów Nursi mówi o trzech problemach w muzułmańskim życiu społecznym, jakimi są ignorancja, ubóstwo oraz brak jednolitości, a także o odpowiedzialności wszystkich muzułmanów za przezwyciężanie tychże przeszkód. Gülen wznosi tę świadomość społeczną na wyższy poziom, zauważając, że owe trzy z zagadnienia społeczne nie są specyficzne jedynie dla muzułmanów, lecz mają wpływ na całą ludzkość, i że obowiązkiem wszystkich muzułmanów jest ich łagodzenie, bez względu na kolor skóry czy przekonania religijne człowieka. Są to intelektualne nasiona gulenowskiego ruchu „Służby” (w jezyku tureckim - Hizmet).
W późnych latach 60-tych i 70-tych Gülen głosił te ideały z ambony meczetu dla lokalnych domów kawiarnianych w mieście Izmir. Udało się mu wtedy zdobyć zwolenników, szczególnie wśród lokalnych przedsiębiorców, a później wśród studentów. Jego elokwencja oraz umiejętności oratorskie, jego pasja i przepełnione łzami rozprawy, jego miłość do kraju, miłość do Boga i Proroka Mahometa, miłość do ludzkości, jego oddanie służbie i pragnienie przełamywania sztywnych form przekazywanych przez meczety oraz madrasy doprowadziły go do pozyskania skromnej grupy zwolenników, którzy w latach siedemdziesiątych z ochotą zbierali fundusze wspierające małą bursę oraz centrum edukacji. Podczas swoich podróży jako kaznodzieja stawał się co raz bardziej znany i popularny w całej Anatolii. Podobne projekty rozpoczęto też poza Izmirem. W tym czasie, w 1979 roku, wolontariusze zaczęli wydawać Sizinti (z tur. źródło lub fontanna) - magazyn poświęcony wartościom duchowym oraz nauce. W latach 80-tych, liczba instytucji zaczyna się zwiększać. W 1986 r. otwiera się pierwsza prywatna szkoła w Stambule – Prywatna Szkoła Średnia Fatiha.
W tym czasie gazeta Zaman osiąga sprzedaż dziennego nakładu w liczbie ok. 5 tyś. egzemplarzy. Dziś jest to najpoczytniejsza gazeta w Turcji, z dziennym nakładem ponad miliona egzemplarzy. W roku 2007 publikację rozpoczął angielski dziennik Today’s Zaman. Z czasem ilość instytucji zaczęła się mnożyć, pojawiły się między innymi szkoły przygotowawcze, Uniwersytet Fatiha, grupa wydawnicza Kanak, grupa telewizyjna Samanyolu, a także Kimse Yokmu – organizacja charytatywna służąca obecnie w ponad 100 krajach, wspierająca budowę różnego rodzaju projektów społecznych i humanitarnych. Dialog oraz łączenie spolaryzowanych społeczności były nieodzownym elementem przekazu Gülena, a pierwszą organizacją zjednującą różne sektory społeczeństwa była Fundacja Pisarzy i Dziennikarzy, która połączyła Turków i Kurdów, lewicę i prawicę, alewitów i sunnitów, świeckich liberałów i religijnych konserwatystów, muzułmanów i niemuzułmanów. Spośród wszystkich organizacji biznesowych w Turcji, Tuskon - krajowa federacja różnego rodzaju regionalnych sieci biznesu oraz przedsiębiorstw – wraz ze swymi licznymi biurami wspierania handlu i współpracy, ma obecnie największą ilość członków.
Wszystkie te instytucje wiele wniosły w kompozycję obywatelskich inicjatyw ruchu Hizmet – wszystkie kierując się chęcią rozwiązania tych samych problemów społecznych. W ciągu ostatnich czterech dekad w Turcji pojawiło się wiele rożnego rodzaju organizacji wspierających wspólne wartości. Wraz z upadkiem Związku Radzieckiego, we wczesnych latach 90-tych Gülen zachęcał ludzi biznesu do podejmowania wyzwań związanych z Azją Środkową. W krótkim czasie, z pomocą dobroczynnych biznesmenów inwestujących w region, zaczęto otwierać szkoły. Podobnie dzięki ludziom biznesu i studentom uniwersytetów – zaangażowanym w lokalne grupy diospory – idee Gülena rozeszły się wpierw po Europie, Australii i Ameryce Północnej, a następnie dotarły do Afryki, Azji i Ameryki Południowej.
Wzorowe postawy i pozytywny aktywizm członków ruchu Hizmet były kluczem do do tego procesu. Był nim też przykład instytucji, które zakwitły w Turcji. Znacząca rolę intelektualną odegrały również artykuły Gülena, jego książki i kasety wideo.
- Utworzono .