Przedmowa
Wydarzenia kilku ostatnich lat wskazują na znaczenie dialogu pomiędzy ludźmi wiary. Dialog międzyreligijny jest postrzegany jako odpowiedź na bardzo często poruszaną kwestię zderzenia cywilizacji. Ci, którzy jej nie uznają, proponują wymianę poglądów, mającą na celu wzajemne wzbogacenie, a także dzielenie się doświadczeniami, prowadzące do głębszego zrozumienia natury Boga oraz Jego planów wobec ludzi. Ta książka traktuje o tym wszystkim. Przedstawia refleksje jednego z najbardziej wpływowych muzułmańskich uczonych oraz przywódców duchowych dzisiejszego świata islamu. Ruch inspirowany i prowadzony przez Fethullaha Gülena ukazuje muzułmanom sposób przeżywania wartości islamu wśród złożonych oczekiwań współczesnego społeczeństwa. Ruch został zapoczątkowany w Turcji i bardzo szybko się rozprzestrzenił, m.in. poprzez zakładane w wielu krajach szkoły, za pośrednictwem swej kulturalnej oraz medialnej aktywności, jak również dzięki społecznym projektom oraz dialogicznym spotkaniom tureckiej diaspory w Europie, Ameryce Północnej i Australii. Wpływ ruchu Gülena jest odczuwany praktycznie w każdym regionie zamieszkałym przez społeczności muzułmańskie.
Niniejsza książka ma dwojaki cel. Z jednej strony jest ona wezwaniem muzułmanów do pogłębiania świadomości o tym, że islam naucza o potrzebie dialogu, a muzułmanie powinni być obrońcami i świadkami wszechobecnego miłosierdzia Boga. Fethullah Gülen odwołuje się do swojej szerokiej wiedzy z zakresu tradycji islamskiej, łączy Koran, hadisy oraz doświadczenia zebrane przez muzułmanów na przestrzeni dziejów, by budować przekonujące argumenty, przemawiające za tolerancją, miłością i współczuciem – prawdziwie islamskimi wartościami, które każdy muzułmanin ma obowiązek realizować we współczesnym świecie. Z drugiej strony książka ta jest zaproszeniem niemuzułmanów do przekroczenia bariery uprzedzeń, podejrzliwości i półprawd w celu zrozumienia, czym naprawdę jest islam. Człowiek, którego wiedza ogranicza się do czytania nagłówków gazet, jest skłonny wierzyć, że religia ta naucza o terroryzmie, zamachach samobójczych, represyjnych zachowaniach wobec kobiet oraz nienawiści w stosunku do ludzi spoza społeczności muzułmańskiej. Któż chciałby prowadzić dialog z ludźmi stosującymi takie metody działania? Któż chciałby żyć pośród ludzi prezentujących taką postawę?
Dzięki pracy Fethullaha Gülena czytelnik zauważy, że właściwa interpretacja nauk islamu sprowadza się do prawdziwie duchowych wartości: przebaczenia, wewnętrznego pokoju, społecznej harmonii, uczciwości oraz oddania Bogu. Autor, wyrażając te wartości, współdzielone przez wyznawców wielu różnych religii, nie tylko wzywa muzułmanów do nawiązywania dialogu, lecz angażuje także niemuzułmanów w dyskusję na temat powszechnie uznawanych ideałów.
Jako przykład mogę przytoczyć mój własny przypadek. Jestem księdzem katolickim, Amerykaninem mieszkającym w Rzymie. Znam osoby związane z ruchem Gülena od ponad dekady i mogę poświadczyć, iż są to ludzie szczerze realizujący nauki swego duchowego przewodnika. Z pełnym szacunkiem zwracają się oni do Gülena słowami Hoca Efenedi, co oznacza „nauczyciel”. Nauki zawarte w tej książce, wywodzące się zresztą z Koranu, kształtują postawy, dzięki którym ci muzułmanie wypełniają swoje religijne zobowiązania. Fethullah Gülen zbierając prace, które wielokrotnie pojawiały się w rożnego rodzaju czasopismach i wywiadach, wyświadczył ogromną przysługę tym, którzy pragną zapoznać się z myślą charakteryzującą jego wspólnotę.
W ubiegłym roku prowadziłem wykłady w Urfie i Gaziantep we wschodniej Turcji. W drodze powrotnej do Rzymu zostałem zaproszony przez grupę młodych ludzi na spotkanie organizowane przez ruch Gülena. Ku memu zdziwieniu, po przybyciu do Stambułu, zastałem na tym zebraniu grupę około 4000 młodych osób. Po rozmowie z nimi okazało się, że stanowią oni przekrój stambulskiej młodzieży. Niektórzy byli studentami inżynierii, medycyny, informatyki, kobiety pracowały jako sekretarki, agentki biur podróży, nauczycielki. Poznałem również młodych mężczyzn zatrudnionych w bankach, kierowców samochodów oraz pracowników budowlanych. Byli to szczęśliwi, pogodni młodzi ludzie, którzy zebrali się, by wspólnie celebrować rocznicę narodzin Proroka Mahometa. Znamiennym jest fakt, że jako katolicki ksiądz zostałem zaproszony do zabrania głosu podczas spotkania zatytułowanego: „Prorocy – błogosławieństwo dla ludzkości”. Moje wystąpienie zwieńczone zostało recytacją poezji na cześć Mahometa, a wieczór zakończył się folklorystycznym występem popularnego tureckiego pieśniarza, który przy akompaniamencie elektrycznej gitary zaśpiewał hymn uwielbienia Boga. Skoro Fethullahowi Gülenowi i jego wspólnocie udało się zaszczepić wśród tak licznej grupy młodzieży potrzebę wychwalania oraz dziękowania Bogu, a także życia z miłością i szacunkiem wobec innych ludzi, to musi on być zaangażowany w niezwykle wartościowe duchowe przedsięwzięcie.
Niemuzułmańscy wierzący zgodzą się co do tego, że są to ludzie, z którymi możemy żyć i współdziałać z obustronną korzyścią, lecz zapytają o poglądy Gülena na inne postaci świata islamu, wzywające do przemocy. W tej książce, w rozdziale zatytułowanym: „Dżihad – terroryzm – prawa człowieka”, autor stara się również odpowiedzieć na trudne pytania, wyjaśniając znaczenie terminu „dżihad”, stwierdzając przy tym wyraźnie, że prawdziwy muzułmanin nie może uczestniczyć w działalności terrorystycznej. Na zakończenie tej przedmowy zacytuję słowa, które w doskonały sposób obrazują postawę Gulena jako duchowego nauczyciela: „Gdybym miał możliwość czytania w ludzkich myślach, posiadając zdolność poznawania poszczególnych cech ludzkiego charakteru, poprowadziłbym każdego człowieka ku szczytom doskonałości, które są dla niego najbardziej odpowiednie. Zaleciłbym nieustanną refleksję, kontemplację, czytanie; powiedziałbym, aby uczył się rozpoznawać boskie znaki we wszechświecie oraz w ludziach; poleciłbym zajęcie się studiowaniem Koranu; poradziłbym jego recytowanie oraz odmawianie konkretnych modlitw na co dzień; podsunąłbym propozycję ciągłej refleksji nad zjawiskami "naturalnymi". Starałbym się także wyznaczyć ludziom zadania w obszarach, w których przejawiają swój wrodzony talent”.
Thomas Michel SJ, Rzym, 25 maja 2004 r.
- Utworzono .