მიმტევებლობა
როგორც ერი ჩვენ კვლავ ჩამოყალიბების ციებ-ცხელება გვჭირს. თუ ოპოზიციურმა ქარმა არ დაჰქროლა მომდევნო რამდენიმე წელიც ჩვენი ყოფნის წლებად იქნება მიჩნეული. უკანასკნელი ორი საუკუნის მანძილზე საზოგადოების აზროვნებასა და კულტურულ ცხოვრებეში არსებული ზოგიერთი სიახლის მიღება უარყოფასთან დაკავშირებით არსებული სიძნელეები, საზოგადოებისათვის ახალი სულის ჩადგმის ხერხის აზრთა სხვადასხვაობა, წარსულის, მთელი ცხოვრების მანძილზე დინამური მომავლის გაჯანსაღებასთან დაკავშირებით არებული ნიუანსები, სავსე იმედებთან ერთად როგორც ჩანს სირთულეებსაც გვპირდება.
მაშინ როდესაც ჩვენ როგორც მთლიანი ერი მომავალს ვეგებებით ყოველ ნაბიჯზე განსხვავებულობასა და იგივეობასთან დაკავშირებით არსებული სიძნელეები გვხვდება. წინააღმდეგობის დასაძლევად ყველაზე ეფექტური იარაღი, ყველაზე კარგი თავშესაფარი და ციხესიმაგრე მიმტევებლობის გამოჩენაა.
სხვის ნაკლზე თვალის დახუჭვა, გასხვავებული აზრის პატივისცემა, ყველაფრის მიტევება რისი პატიებაც შესაძლებელია იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ირღვევა საკუთარი უფლებები პატივი უნდა ვცეთ უფროს ადამიანს და არ უნდა ვეცადოთ საკუთარი სიმართლის დამტკიცებას. ყველაზე ბოროტი ზრახვებისა და მიუღებელი აზრების წინაშეც კი მოციქულთა მსგავსად დიდსულოვნად უნდა მოვიქცეთ ისე, რომ არ გავხდეთ ბოროტებისა და მრისხანების მსხვერპლი. ყურანის გულებზე ზემოქმედების სახელით სირბილეებს ლმობიერი მდგომარეობა, ლმობიერი ქცევა, ლმობიერი გულით შეიძლება ვენდოთ. ის კი არა ზოგიერთი ოპოზიციური აზრიც კი ჩვენზე პირდაპირ თუ ირიბად ანუ ასოცოაციურად თუ ჩვენ არაფერს გვეუბნება იმ შემთხვევაშიც კი მხოლოდ მორალურ, სულიერ და ზნეობრივი ცხოვრების ხშირ-ხშირად განახლების მაიძულებელი ფაქტორია, სიკეთის მომტანი მიმტევებლობაა. მიმტევებლობა ზნეობრიობის რომელსაც, ჩვენ დროდადრო პატივისცემის, გულმოწყალების, ღვთისმოსაობისა და ზოგჯერ დათნმობებზე წასვლის ნაცვლადაც მივმართავთ უმნიშვნელოვანესი საფუძველია, ის მნიშნელოვანი სულიერი ჰარმონიაა რომელიც შეიძლება იყოს წყარო ზეციური, სრულქმნილი, ზნეობრივი თუ სხვა ყველა მორალური პრინციპისა.
ცნება ტოლერანტობბით მორწმუნის მიერ სხვებისათვის მინიჭებული მადლი სულ სხვა სიღრმეა, უფრო მეტიც იგი უსაზღვროებამდე აღწევს. შეცდომა და ნაკლი კი იმდენად მცირდება და პატარავდება, რომ ამ უზარმზარ სამყაროს ერთ კუთხეში შეიყუჟება. სინამდვილეში დანარჩენების ქცევაც ამ პრიზმიდან გამოდის, რომელიც ჩვენ და ყველა არსებას გულში გვიკრავს. ამ გაერთიენებაში მოწყურებული ძაღლისათვის ერთი პეშვი წყლის მიწოდებით `მიმტევებლის კარის~ ზღურბლს მიეყრდნობი და იმ წმინდა დერეფანში აღმოჩნდები, რომელიც ღმერთის სამსახურისაკენ სამოთხისაკენ მიემართება... ერთი მთვრალი, რომელიც ღვთისა და მოციქულის სიყვარულის წყალობით თვითონაც სიყვარულით განსჭვალულ წინასწარმეტყველის ქვეშევრდომობას მიაღწევს... ერთიც მკვლელი, რომლებიც მხეცური ფიქრისაგან გათავისყფლდა, სძლია თავის მიდრეკილებას და მოციქულთა დასს მიაღწია.
ჩვენ ყველს გვინდა რომ ყველა ამ კუთხით გვაფასებდეს და ნიადაგ ველით ჩვენს ირგვლივ პატიების ნიავის ქროლას. დიახ, ჩვენ ყველს გვინდა, რომ წარსულსა თუ დღევანდელობაში გამოჩენილი შემწყნარებლობით, ლმობიერებითა და ტოლერანტობით მომავალს მშვიდად და აუღელვებლად შევეგებოთ და არ გვსურს, რომ დღევანდელობით, მომავალი დავასრულოთ. ჩვენ ყველანი ცხოვრების მანძილზე სიყვარულსა და პატივისცემას ველით, იმედი გვაქვს, რომ ჩვენს მიმართ ყოველთვის შემწყნარებელნი იქნებიან, დიდსულოვნებითა და სიყვარულით გამსჭვალული წრფელი გულით გულში ჩაგვიკრავენ. შინ ჩვენი სიცელქის გამო დედმამისაგან, სკოლაში სიზარმაცის გამო მასწავლებლისაგან, ადამიანებისაგან რომელთაც უსამართლოდ მოექცევით, დაჩაგრულთაგან, სასამართლოში მოსამართლისაგან თუ პროკურორისაგან, ჯარში მეთაურისაგან, პოლიციაში პოლიციელებისაგან და რათქმაუნდა უმაღლესი მსაჯულისაგან მოწყალებასა და შემწყნარებლობას ველით. ისიც ძალზე მნიშვნელოვანი, რომ ამ მოლოდინის სანუკვარი მიზნის ღირსი იყო.
მას ვინც სხვის მიმართ შემწყნარებლულად არ იქცევა ცხადია ლოდინის უფლება არ აქვს... ის, ვინც ყველას ჯეროვან პატივს არ მიაგებს მასაც არ სცემენ პატივს. ის ვისაც არავინ უყვარს თვითონაც არ არის სიყვარულის ღირსი. მან დაკარგა ღირსება რომ თვით მას აპატიონ. კომუნიზმი იყო სისტემა, რომლებმაც არ იცოდა შემწყნარებლობა.... ათეიზმი არის აზროვნება, რომელიც არ ცნობს მიმტევებლობას. ამგვართათვის შეწყალების ლოდინი თავის მოტყუება იქნება, ხოლო იმ იმედით ყოფნა, რომ სხვები მის მიმართ პატივისცემას გამოიჩენენ ოცნებაა. ის უკუღმართი კალამი, რომელიც თავის წარწერებში სხვის ლანძღვას მოჰყვება სხვებისაგან პატყივისცემისა და თაყვანისცემის ლოდინის უფლება არ აქვს.... ჭეშმარიტი მუსლიმები მათაც კი `ვისაც მხოლოდ ფუჭი სიტყვებითა და უღირსი საქციელით ხვდებიან დიდსულოვნად შორდებიან~ (სურა 25.63) `თუ თქვენ მათ შეიწყალებთ და ნაკლისათვის არ განიკითხავთ~ (ციტატა 64.14) ზეციური პრინციპებით უკიდეგანო უხეში შემწყნარებლობით გაწონასწორდებიან და გზას განაგრძობენ და აუცილებლად გამოჩნდებიან ადამიანები, რომლებიც ბედის სამართლიანობას წარმოაჩენენ.
იმ რიგის ქვეყნებში სადაც გზის წარმართველი ათეიზმი და სხვების განკითხვაა, იმის გამო, რომ არ არის შემწყნარებლობა, ზომიერი კრიტიკა, აზრთა გაცვლის მეთოდი და სამართლიანი დისკუსიები გონიერი და საინტერესო საკითხების შესახებ საუბარიც კი შეუძლებელია. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენს ქვეყანას რკინის ფარდა მრავალი წელია რაც მოვხსენით ზემოთ აღნიშნულის უკმარისობის გამო ზემოთხსენებულ გზაზე ერთი მილიც ვერ გავიარეთ.
მართლაც, რომ ამ ქვეყანაში იმის გამო, რომ ზრდილობის ნორმები არ მაძლევენ ამის უფლებას პირდაპირ ვერ მოგახსენებთ ისეთ უზნეობას, რომელსაც ადამიანის გონება ფანტაზიითაც კი ვერ ჩაწვდება, სავსე შემწყნარებლობის და გულმოწყალების იმ ხვედრის მიღება რასაც ის იმსახურებს მუსლიმთა ნაწილი ახლაც კი გუშინდელ გამოთქმებს ხმარობს, ბნელეთის მოციქული `რეაქციონული თეოკრატული წყობის მომხრეების მსგავსი იარლიყის მიწებებას ცდილობს და ფუნდამენტალიზმისათვის ჩირქის მოცხება უნდათ და ცდილობენ ისლამი დრომოჭმულ რელიგიად წარმოაჩინონ. სწორედაც რომ ჯერ კიდევ მორწმუნეებს, რეაქციონერებს, ბნელეთის მოციქულებს, მათ ვისაც სურთ ფუნდამენტალიზმის იარლიყი ეროვნუკლი სულისკვეთებას მოაცხონ, მეოცნებეთა მიერ ჩირქის მოცხებას სიბრალულის თავლით უნდა შევხედოთ.
გულისტკივილით ვართ მოწმენი იმისა, რომ შეუძლებელია ვისუბროთ საყოველთაო და კოლექტიურ აზრზე იმ ქვეყნებსა და ხალხებში სადაც ადამიანები ერთმანეთს შემწყნარებლულობით არ ეპყრობიან. ამგვარად ქვეყანაში, ყველა აზრი რომელიც იბადება დიდი იქნება თუ პატარა შეტაკებისა და მუშტიკრივის შედეგად კვდება თუ ამგვარად მოაზროვნეთა იდეები ჰაერში იტრიალებს და წყალს დანაყავს, სიტყვის თავისუფლების დამყარება, საღი თვალსაზრისის არსებობა და რწმენის გათავისება შეუძლებელი იქნება. ვინაიდან არ შეგვიძლია ვისაუბროთ ამგვარ ქვეყანაზე როგორც სამართლებრივ სახელმწიფოზე, თუკი გარეგნულად ასეთად მოჩანს ეს მხოლოდ მოჩვენებაა.
შეუძლებელია ვისაბროთ მეცნიერულ აზროვნებასა და კულტურული ღონისძიებების შესახებ ისეთ ქვეყნებში სადაც შემწყნარებლობა და დიდსულოვნება არ არსებობს. დღევანდელობაში კი ამგვარი რამ გარკვეული თვალსაზრისისა და გაგების მიხედვით ის შეჯერებული, ცალმხრივი არასწორი და მწირი ძალისხმევა რომლისგანაც ახალი, საასრგებლო და მომავლის იმედის მომცემ საქმეზე ოცნება მხოლოდ ფუჭი ლოდინია.
* მარად განახლებადი თვალსაზრისები გვ. 19-22 (სტატია დაწერილია 1996 წელს)
- შეიქმნა - ზე.