Vahyin Değişik Mânâ ve Boyutları

Kalblere ilka veya üfleme diyeceğimiz vahiy, Hazreti Ruh-u Seyyidi'l-Enâm (aleyhi ekmelüssalâvâti ve eblağutteslîmât)'a değişik şekillerdeki tecellîlerinden, (Kasas, 28/7) âyetiyle ifade edilen Hazreti Musa (alâ Nebiyyinâ ve aleyhissalâtü vesselâm) Efendimiz'in annesinin kalbine üflenen ilham eksenli vahye, ondan da - Rabbin bal arısına da şöyle vahyetti." (Nahl, 16/68) mazmunuyla anlatılan "sevk-i ilâhî" ve teshir mânâlarındaki ihsas ve iş'âra kadar pek çok çeşidiyle gayet geniş bir alanda cereyan eder.

Evet vahiy, bazen herhangi bir kelime ve cümle söz konusu olmadan sırf bir ses, bir işaret, bir ima ve kapalı bir telkinle de gerçekleşebilir ki, biz mutlak "vahiy" sözünü telaffuz ettiğimizde örf-ü şer'îde bilinenin dışında, bunlardan herhangi birini de kasdetmiş olabiliriz:

- Onlara sabah akşam tesbihe devam ediniz işaretinde bulundu." (Meryem/11) veya - Şeytanlar kendi dostlarına değişik telkin ve iş'ârlarda bulunurlar." (En'âm/121) âyetlerinde anlatılan vahiy, örf-ü şer'îdeki mânâsının dışında, işaret, telkin ve vesvese mânâlarına mahmuldür.