Eğitim Sistemindeki Problemler ve Türk Amerikan Okulları

New Jersey'deki Pioneer Academy, olimpiyat yarışmalarında adını duyuran Türk Amerikan okullarından biri. Eğitim öğrenim yılı başında, kayıtlar yeni başlamış, bir sabah erkenden okula gelen okul idarecisi, zenci bir kadını kapıda beklerken buluyor.

Kadının küçük bir çocuğu var, okula kayıt ettirmek istiyor. Müdür bey kendisini dinleyip, çocuğun yaşı küçük şimdi alamayız, deyince kadın ısrar ediyor: "Ben okulunuzu uzun süredir takip ediyorum. Buraya gelen çocuklar diğerlerine göre bir başka. Öğretmenleriniz mükemmel. Eğitim kaliteniz çok iyi. Eminim kısa süre sonra herkes bunları fark edecek. Çocuklarını bu okula kaydettirmek için sıraya girecekler. Benim çocuğumun dışarıda kalmasını istemiyorum. Lütfen şimdiden kayıt edin, ücretini de verebilirim, buyrun çekimi!"

Amerika'da başkanlık seçimleri pek çok iç ve dış problemin üzerine örtü olmuş durumda. Dışarıda Irak savaşı ve ülkenin gittikçe bozulan imajı; içeride ise ekonomik kriz, sağlık sigortası ve eğitim gibi konular yeni başkanı bekleyen en büyük sorunlar. Kamuoyu yoklamalarında Amerikalılar, öncelikli sorunların başına Irak'ı değil, ekonomiyi koyuyor. Başkan adayları da seçim konuşmalarında iç problemlere yoğunlaşmış durumdalar. Özellikle Demokrat adaylar Başkan George Bush'u ülke kaynaklarını savaşa ayırarak, eğitim ve sağlık gibi sorunları ihmal etmekle eleştiriyor. Barack Obama, Houston'da yaptığı konuşmada, Irak savaşını bitirerek silaha harcanan parayı sosyal sorunları çözmek için kullanacağını açıkladı ve büyük alkış aldı.

Başkan adaylarının en büyük gündem maddelerinden biri olan eğitim, acil çözüm bekleyen önemli konulardan biri. Dünyanın süper gücü, özellikle devlet okullarındaki sorunları çözmekte zorlanıyor. Başkan Bush'un 2001 yılında uygulamaya koyduğu "Tek bir öğrenci bile arkada kalmasın" ( No Child Left Behind Act, NCLB)eğitim politikası sorunları çözmeye yetmedi. Eğitim kalitesi, test sonuçlarındaki düşüş, okullarda bir türlü önüne geçilemeyen ve adeta kangren haline gelen disiplin problemleri, velileri karamsarlığa, yöneticileri yeni arayışlara itiyor. Ağır eğitim şartları ve ücretlerin yetersizliği öğretmenleri canından bezdirmiş durumda. Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin yüzde 30'u ilk üç yıl içinde işini terk ediyor. Fakir bölgelerde bu oran yüzde 50'ye çıkıyor. Öğretmenler, sınıfların yetersizliğini ve öğrencilerdeki davranış bozukluklarını da iş bırakma sebepleri arasında sıralıyor.

Eğitim, medyanın da en önemli gündem maddelerinden biri. Sıcak siyasete rağmen ülkenin en itibarlı haber dergilerinden Time, son sayısında öğretmenlerin problemlerini kapağına taşıdı. ABD'deki devlet okullarında görev yapan yaklaşık 3.2 milyon öğretmenin çalışma şartlarını konu alan haberde, öğretmenlerin daha iyi eğitim verebilmeleri için çalışma şartlarının düzeltilmesinin şart olduğu dile getirildi.

Amerikan devlet okullarında 3.2 milyon öğretmen görev yapıyor. Önümüzdeki sekiz yıl içinde ise 2.8 milyon öğretmene daha ihtiyaç olacak. Devlet okullarında test sonuçlarını esas alan bir araştırmanın sonucuna göre ABD, fen eğitiminde 30 ülke arasında 17'nci sırada. Matematikte ise sondan beşinci.

Araştırmalar kaliteli eğitim için en önemli faktörün kaliteli öğretmenler olduğunu gösteriyor. Sınıfların büyüklüğü, öğrenci başına yapılan harcamalar kitap, defter gibi eğitim araçlarının yeterliliği bunu izliyor. Ülke genelindeki okullar yeni yollar deneyerek eğitimde kaliteyi yükseltmek istiyor. İyi ve tecrübeli öğretmenleri ödüllendirerek ellerinden tutmaya çalışıyorlar. Yan ödemelerle başarılı öğretmenlerin gelirleri yükseltiliyor. İyi öğretmenler de daha güzel şartlarda, daha iyi okulları tercih ediyor.

Öğretmenlerin kalitesini en başta öğrencilerin aldığı test sonuçları belirliyor. Test skorlarının düşük olduğu okullarda öğretmenlerin yetersizliği tartışma konusu oluyor.

Devlet okullarındaki öğretmenlerin büyük bir bölümü tecrübe kazanmadan öğretmenliği bırakıyor. Devlet okullarında mesleğe yeni başlayan öğretmenlerden üçte ikisi ilk üç yıl içinde mesleği terk ediyor. Fakir, kırsal bölgelerde ilk beş yıl bitmeden mesleği terk edenlerin oranı yüzde 50'yi buluyor.

Öğretmeler niçin mesleği bırakıyor? En büyük sebep ücretlerin yetersizliği. Devlet okullarında bir öğretmen yılda ortalama 48 bin dolardan daha az gelir elde ediyor. Yeni başlayan bir öğretmenin eline ise yılda 32 bin dolar geçiyor. Enflasyonun artması, ekonomik dengelerin bozulması, pek çok öğretmeni geçim sıkıntısında bırakıyor. Devlet okullarında öğretmenleri mesleği bırakmaya zorlayan tek sebep para değil. Öğrencilerin disiplinsiz davranışları ikinci sırada yer alıyor. Öğretmenlik şartlarının ağırlığı, sınıfların kalabalık olması, öğretmenin okulda etkisinin az olması diğer sebepler olarak sıralanıyor.

Sihirli formül yok

Öğretmenler nasıl daha mükemmel olabilir? Nasıl mesleklerini daha iyi yapabilirler? Kapasitelerini aşmak için neler lazım? Düşük gelir seviyesi, düşük statü ve insanı sıkan bürokratik sistem içinde mükemmel bir eğitim mümkün mü? Amerika bu soruların cevaplarını arıyor. Bütçeden ayrılan milyarlarca dolar, sıradan öğretmenler, eğitim araç gereçleri, çeşitli eyaletlerde denenen sistemler, problemi çözmeye yetmiyor. Eğitimde başarı için mesleğini seven, sevgi dolu, idealist, fedakar öğretmenlerin sayısının artması gerekiyor.

Yeni Dünya'da başarılarından sık sık bahsettiren Türk Amerikan okulları, Amerikalıların büyük ilgi odağı olmaya aday. Pioneer Academy of Science, son olarak Washington DC'de geleceğin bilim adamlarını seçmek amacı ile düzenlenen bilim olimpiyatlarında takım halinde ikinci olarak büyük bir başarıya imza attı. Ülke genelinden, 25 kategoride 340 öğrencinin katıldığı yarışmada, Pioneer öğrencileri, 4 altın, 6 gümüş ve 12 bronz madalya kazandılar. New Jersey'de bir velinin sabahın köründe Pioneer'ın yolunu tutması boşuna değil.

Mucize gibi başarı

Geçtiğimiz hafta New York Long Island Amity School'u ziyaret imkanım oldu. Müdür Yusuf Kaynak, birkaç öğretmen ve öğrenci velileri ile görüştüm. Kaynak, çok zor şartlarda eğitime başlayan ve henüz iki yıllık bir mazisi olan okullarının bu yıl bilim olimpiyatlarında aldığı başarılı sonuçları sıraladı. Washington'da bir Amerikalı yetkili şaşkınlığını; "bu bir mucize" sözleri ile ifade etmiş. Amity'de test sonuçları ve bilimsel yarışmalarda elde edilen başarılar kadar, okulda verilen eğitim ve öğretim de dikkat çekici. Okul müdürü, tek tek öğrencilerle nasıl ilgilendiklerini, öğrenci veli ziyaretlerini anlattı. Bu okuldaki en büyük disiplinsizlik, "Bir öğrencinin diğer bir öğrenciye 'aptal' demesidir." dedi.

Tarihe tanıklık edelim. Türkçe olimpiyatlarına kim gidecek?

Pazar günü New Jersey'de Türkçenin yıldızları yarışıyor. New Jersey Lodi'da bulunan Felician College'deki büyük heyecana ortak olmaya ne dersiniz? Günlerdir yapılan hazırlıklardan biliyorum. Amerika son yılların en çekişmeli yarışmalarından birine şahit olacak. Türk Amerikan okulları ve Türk kültür merkezlerinde Türkçe dersi alan öğrenciler aylardır bu yarışmaya hazırlandılar. Hem anadili Türkçe olan öğrenciler, hem de Amerikalı olup Türkçeyi öğrenmiş olanlar, çeşitli dallarda hünerlerini sergileyecek ve Türkiye'de 100'den fazla ülkeden gelecek öğrencilerle büyük finalde yarışabilmenin biletini almaya çalışacaklar. Amerikalı öğrencilerin Türkçeyi nasıl kullandıklarını görmek, tarihe tanıklık etmek sayılır. Türk Amerikan okullarını daha yakından tanımak ve bu heyecanı yaşamak istiyorsanız yarışmayı kaçırmayın derim. Yarışmanın sonunda Fatih Kısaparmak konseri de var.

Okullardaki ağır şartlar meslek bıraktırıyor

Ulusal Eğitim Merkezi tarafından yapılan bir araştırmanın istatistik sonuçlarına göre; öğretmenlerin mesleği bırakma sebepleri şu şekilde sıralanıyor:
Hazırlanma zamanı yeterli değil: Yüzde 60
Öğretmenlik şartları çok ağır: Yüzde 51
Sınıflar aşırı kalabalık: Yüzde 50
Ücretler yetersiz: Yüzde 48
Öğrencilerin davranışlarındaki problemler: Yüzde 44
Öğretmenin okulda etkisi, nüfuzu yok:
Yüzde 42

Öğretmenler ne kazanıyor?

Amerikan Öğretmenler Federasyonu'nun 2004-2005 rakamlarına göre öğretmen ücretleri şu şekilde:
Ortalama yıllık ücret: 47. 602 dolar
Mesleğe ilk başlayanlar: 31.753
En yüksek ücreti ödeyen Connecticut eyaletinde ortalama kazanç: 57.760
En düşük ücreti ödeyen South Dakota'da ortalama kazanç: 34.039